جابجایی کشکک زانو زمانی رخ می‌دهد که کشکک زانو از موقعیت خود به سمت بیرون خارج شده و موجب تورم زانو می‌شود. دررفتگی کشکک زانو عارضه‌ای است که به‌دلیل چرخش یا پیچ خوردن زانو رخ می‌دهد. لازم به ذکر است که اکثر جابجایی‌های کشکک زانو ناشی از آسیب مستقیم به زانو نمی‌باشند.
جابجایی زانو علاوه بر درد و تورم زانو ممکن است موجب ناپایداری زانو شود. در چنین شرایطی بیمار قادر است تا حدودی زانوی خود را خم کند و نمی‌تواند زانوی خود را به‌طور کامل باز کند. برای اطمینان از صحت درمان و همچنین پیشگیری از احتمال وقوع مجدد چنین عارضه‌ای در آینده، هنگام درمان دررفتگی کشکک زانو موارد زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفت.
دررفتگی کشکک زانو یک مشکل دردناک است که می‌تواند توانایی راه رفتن، دویدن و شرکت در فعالیت‌های تفریحی را محدود کند. تشخیص صحیح و درمان مناسب می‌تواند بهبود عملکرد طبیعی زانو را تسهیل کرده و از دررفتگی مجدد مفصل زانو در آینده جلوگیری کند.
متخصص طب فیزیکی، بسته به شدت جابجایی کشکک زانو، ممکن است از روش ساده‌ای مانند جاانداختن زانو همراه با جلسات فیزیوتراپی استفاده کند. همچنین، ترکیبی از تمرینات تقویتی و فیزیوتراپی می‌تواند به بازگرداندن قدرت عضلات، کاهش درد و بهبود عملکرد کشکک زانوی بیمار کمک شایانی کند. در شرایطی مانند آسیب دیدگی عضلات، غضروف و استخوان زانو که شدت آسیب بسیار زیاد است، پزشک ممکن است اقدام به درمان جراحی نماید.
اگر شما نیز دچار دررفتگی کشکک زانو شدید، با مراجعه به کلینیک تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی دکتر مویدنیا می‌توانید بهترین روش درمان را انتخاب نمایید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره روش‌های درمان دررفتگی و نیمه دررفتگی کشکک زانو بدون جراحی و یا رزرو نوبت درمان می توانید با شماره های 09135484106 تماس حاصل فرمایید.
انواع جابجایی‌ها
جابجایی کشکک زانو در بدن انسان به 2 صورت دررفتگی و نیمه دررفتگی رخ می‌دهد.
- دررفتگی: این حالت زمانی رخ می‌دهد که یک مفصل از موقعیت خود خارج شده و به بیرون حرکت می‌کند. اگر غضروف از موقعیت اصلی خود خارج شود درحقیقت همان دررفتگی رخ داده و جهت برگرداندن مفصل به موقعیت خود، کاهش درد و همچنین تورم به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز می‌باشد.
- نیمه دررفتگی: حالتی است که در آن کشکک از موقعیت خود خارج می‌شود و سپس خیلی سریع و با سرعت به موقعیت اول خود باز می‌گردد.
علل جابجایی کشکک زانو چیست؟
عوامل مختلفی که ممکن است موجب دررفتگی کشکک زانو شوند عبارتند از:
- آسیب زانو، معمولا به دلیل فشار مستقیم و یا حرکت چرخشی مچ پا و زانو
- آسیب در طول فعالیت‌های ورزشی
- آسیب‌های ناشی از سقوط نظیر سرخوردن یا برخورد کردن با اشیاء و یا پله‌ها
- تصادفات با موتور
این نوع عارضه معمولا در ورزشکاران جوان، بزرگسالان پیر و افرادی که در معرض عوامل خطرزا (ژنتیک) هستند ازجمله افرادی که سابقه دررفتگی کشکک زانودارند شایع می‌باشد.
علائم جابجایی کشکک زانو
علائم و نشانه‌های دررفتگی مفصل زانو شامل:
- حساسیت به لمس و درد در زانوی آسیب دیده
- تغییر شکل واضح در زانو؛ کشکک زانو قابلیت حرکت به چپ و راست را دارد. این حرکت معمولا بیشتر از میزان معمول است.
- عدم توانایی راه رفتن
- عدم توانایی حرکت مفصل زانو، در برخی موارد پای آسیب دیده بعد از تقویت و عضله‌گیری به موقعیت اصلی خود باز می‌گردد.
- تورم و سرخی
- کبودی و خون‌مردگی بسته به نوع آسیب
- اختلالات حسی (نظیر گزگز، بی‌حسی یا هردو) در اندام دفاعی
تشخیص
پزشک در طول معاینه فیزیکی ممکن است از بیمار بخواهد چند قدم راه برود و یا زانوی آسیب دیده را صاف و خم کند. پزشک باید با دقت ناحیه اطراف کشکک زانوی بیمار را معاینه کرده و برای تشخیص تراز استخوان‌های زانو و همچنین ضعیف بودن عضلات ران اقداماتی را انجام دهند.
برای بررسی وضعیت کشکک در موقعیت خود ممکن است اشعه ایکس توصیه شود. شاید پزشک مجبور باشد دلایل احتمالی دیگر درد نظیر پارگی غضروف یا رباط زانو را برطرف نماید.
درمان
برای درمان دررفتگی و نیمه دررفتگی کشکک زانو دکتر ممکن است روش های جراحی و غیرجراحی را بسته به شرایط بیمار پیشنهاد کند.
ریداکشن
در صورتی که پزشک دررفتگی کشکک زانوی بیمار را تأیید کند، ممکن است به منظور درمان از روش ریداکشن استفاده شود. در این روش، با دقت و به‌آرامی، کشکک زانوی بیمار به موقعیت اولیه خود بازگردانده می‌شود. قبل از انجام دستکاری زانو، ممکن است به بیمار داروهای مسکن تجویز شود تا درد کاهش یابد.
در این شرایط، پزشک برای اطمینان از صحت جراحی خود، روش ریداکشن را از طریق اشعه ایکس انجام می‌دهد. نکته بسیار مهم این است که این نوع درمان‌ها را نباید در خانه انجام داد. زیرا تشخیص آنکه کدام آسیب نیازمند جراحی یا درمان تخصصی است، کاری پیچیده است و اگر درمان به درستی انجام نشود ممکن است منجر به آسیب بیشتری شود. بنابراین، برای درمان چنین وضعیت‌هایی بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کرده و هدایت و نظارت حرفه‌ای دریافت کنید.
استراحت پا طبق توصیه
بیماران باید همیشه توصیه‌های پزشک را رعایت کنند اما دستورالعمل کلی استراحت زانوی آسیب‌دیده و کاهش تورم شامل:
- بالا نگهداشتن زانوی آسیب دیده
- قرار دادن کیسه یخ یا کمپرس سرد به مدت 10 تا 15 دقیقه
- به مدت چند روز بعد از آسیب 4 بار در روز تکرار روش‌های فوق تکرار شود.
مصرف مسکن‌های درد بدون نسخه
با اجازه و تایید پزشک می‌توان جهت کاهش درد و التهاب کشکک دررفته از داروی مورتین (ایبوپروفن) استفاده کرد. میزان مصرف داروهای مسکن باید طبق تجویز پزشک باشد.
برخی مواقع بیماران می‌توانند داروی تیلنول (استامینوفن) را مصرف کنند اما لازم به ذکر است که این دارو صرفا مسکن درد است و تاثیری در کاهش تورم ندارد. اگر بیمار احساس کند که باید بیشتر از 1 هفته این داروها را مصرف نماید باید حتما با پزشک مشاوره نماید.
پوشیدن زانوبند
بعد از جاانداختن کشکک زانو در موقعیت اصلی خود، برای پیشگیری از جابجایی مجدد کشکک شاید بیمار مجبور به پوشیدن زانوبند شود. معمولا هفته‌ها طول می‌کشد تا بافت‌های همبند در زانوی بیمار به اندازه کافی ببهبود یافته و بتوانند ثبات و پایداری کشکک زانو را فراهم کنند. به همین دلیل از آن‌جایی که زانوبند موجب ثبات مفصل زانو می‌شود پوشیدن آن در چنین وضعیتی حائز اهمیت است.
فیزیوتراپی
بعد از درمان جابجایی مفصل زانو، فیزیوتراپی با تشخیص و درمان تمامی عوامل مرتبط با دررفتگی کشکک ازجمله عدم استحکام، انعطاف‌پذیری یا کنترل بدن به روند بهبود کمک شایانی می‌کند. هنگامی که بیمار کم کم احساس می‌کند زانویش در حال بهبود است برای پیشگیری از آسیب مجدد و توانایی انجام طیف گسترده‌ای از حرکات زانو باید به تقویت زانوی خود بپردازد. این کار از وقوع مجدد آسیب در آینده جلوگیری می‌کند.
ورزش
انجام ورزش‌ها نقش عمده‌ای در توانبخشی زانوی آسیب دیده دارند. حرکات ورزشی مخصوص کشکک جابجاشده با تقویت عضلات ران موجب ترازشدن کشکک زانو می‌شوند. کشش عضلات پشت پا و کناره‌های پا بسیار مهم هستند. از طرفی با تقویت عضلات بالای ران کشکک زانو دوباره دچار جابجایی نخواهد شد. یکی از ورزش‌های مخصوص دررفتگی کشکک زانوعبارتند از:
کشش همسترینگ در حالت ایستاده
برای انجام این ورزش، بیمار باید پاشنه پای آسیب دیده را روی چهارپایه به ارتفاع تقریبا 38 سانتیمتر قرار دهد. پا باید کاملا صاف باشد. سپس از ناحیه لگن به جلو خم شود تا جایی‌که در عضلات پشت ران احساس کشش کند. نکته مهم این است که در حال انجام این حرکت، شانه‌ها باید ثابت بوده وبه طرفین کج نشوند و بیمار نباید از ناحیه کمر خم شود. حرکات کششی را به جای پاها می‌توان برای پایین کمر انجام داد. 15 تا 30 ثانیه در این حالت خود را حفظ کند. این تمرین را 3 بار در روز انجام دهد.
جراحی
بیمارانی که به طور مکرر دچار دررفتگی کشکک زانو می‌شوند، گزینه‌های جراحی را در نظر می‌گیرند. یکی از روش‌های معمول جراحی، شل کردن رباط‌های جانبی که زانو را می‌کشند و با نام آزادسازی رباط‌های خارجی شناخته می‌شود.
بعضی از پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که از روش سفت‌کردن عضلات یا بازسازی مجدد رباط‌های داخلی زانو استفاده کنند. در موارد نادر، برخی بیماران به جراحی تراز مجدد کشکک زانو، که شامل جراحی و تغییر موقعیت کشکک زانو است، نیاز دارند.
چگونه می‌توان از جابجایی کشکک زانو پیشگیری کرد؟
چند نکته مفید در پیشگیری از دررفتگی کشکک زانو عبارتند از:
- استفاده از تجهیزات مناسب و ایمن خصوصا در حین انجام ورزش و همچنین یادگیری انجام صحیح تکنیک‌های ورزشی
- بستن کمربند ماشین در حین رانندگی
- فراهم نمودن نکات ایمنی در منزل؛ به‌عنوان مثال بررسی سطوح نرم و لغزنده که خطر افتادن دارند
- مراقبت دقیق از کودکان در طول انجام فعالیت‌ای خارج از منزل
