درد استخوان لگن و باسن، مشکلی شایع میباشد که میتواند توسط طیف گسترده ای از مشکلات ایجاد شود. محل دقیق درد استخوان لگن شما، میتواند نشانه ای ارزشمند برای علت زمینه ای آن باشد. مشکلات مفصل لگن، به خودی خود میتواند باعث ایجاد درد در نواحی داخلی استخوان لگن و یا کشاله ران شود. معمولا درد استخوان لگن در نواحی خارجی آن، در بالای ران و یا قسمت خارجی عضله باسن، توسط مشکلات ناشی از ماهیچهها، رباطهای ماهیچهای، تاندونها و دیگر بافتهایی که اطراف مفصل لگن را احاطه کردهاند، ایجاد میشود. گاهی اوقات درد لگنی، میتواند ناشی از بیماریها و سایر شرایط در دیگر اندامهای بدن، همچون قسمت پایینی کمر، ایجاد شده باشد؛ که این نوع از درد را “درد ارجاعی و یا درد ریفرال” مینامند.
*درد ارجاعی-درد در ناحیه ای از بدن میباشد ولی منشا آن در جای دیگری است.
علت درد استخوان لگن و باسن
دلایل احتمالی بسیاری برای درد استخوان لگن و باسن وجود دارد. این درد ممکن است توسط یک آسیب ناگهانی و یا یک آسیب طولانی مدت تر مانند آرتریت (ورم مفاصل)، به وجود بیاید.
علائمی که در خود مشاهده میکنید، میتواند کمکتان کند تا علل دردتان را متوجه شوید؛ ولی به خاطر داشته باشید که هیچگاه خود درمانی انجام ندهید و حتما اگر نگران سلامتیتان میباشید، به یک پزشک عمومی مراجعه کنید.
آرتریت – ورم مفاصل
شایع ترین علت درد طولانی مدت در استخوان لگن، آرتریت است که میتواند باعث ایجاد درد، سفتی و التهاب عضلات شود و نهایتا منجر به سختی در راه رفتن شود. انواع آرتریت شامل :
- OA-آرتریت استخوانی: که میتواند نتیجه از بین رفتن تدریجی (براساس افزایش سن) غضروف هایی که مفاصل را احاطه کرده اند، باشد.
- آسیب مفصلی همانند شکستگی نیز میتواند منجر به آرتریتی همچون، استئوآرتریت (آرتریت استخوانی) شود.
- آرتریت عفونی، بر اثر عفونت مفصلی ایجاد میشود که نهایتا باعث از بین رفتن غضروف میشود.
- RA-آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم مفصلی که به خاطر حمله سیستم ایمنی بدن به مفاصل رخ میدهد. این نوع از آرتریت ممکن است تدریجا باعث از بین رفتن غضروف و استخوان های مفصلی شود.
لازم به ذکر است که آرتریت استخوانی بسیار رایج تر از آرتریت روماتوئیدی میباشد.
بورسیت تروکانتر – التهاب بورس روی تروکانتر بزرگ
یکی دیگر از دلایل محتمل بر ایجاد درد استخوان لگن، بورسیت تروکانتر است. این حالت زمانی رخ میدهد که بورس (کیسه ای با دیواره بسیار نازک و پرشده از مایع که در نزدیکی مفصل لگن قرار دارند.)، دچار التهاب میشود.
یک سری علل میتواند منجر به بورسیت تروکانتر شود؛ از جمله: آسیب لگن، استفاده نادرست و بیش از حد از مفاصل و پوزیشن های بدنی اشتباه.
سایر حالات همانند روماتیسم مفصلی نیز میتواند منجر به درد لگنی شود؛ که این حالت در زنان بسیار مرسوم تر از مردان میباشد.
شکستگی های لگن
شکستگی های استخوان لگن در افراد مسن و کسانی که پوکی استخوان دارند -که ناشی از افزایش سن و شکننده شدن استخوان ها است- رایج است.
این شکستگی ها باعث درد ناگهانی و بسیار شدیدی در ناحیه لگن میشود که نیازمند رسیدگی فوری پزشکی است. همچنین در اثر این نوع از شکستگی ها، عوارض جانبی وجود دارد که ممکن است رخ دهد؛ مانند لخته شدن خون در ساق پا.
برای درمان شکستگی لگن، معمولا باید از جراحی بهره برد و همچنین به احتمال زیاد برای دستیابی به بهبودی کامل، به فیزیوتراپی نیز ، نیاز پیدا خواهید کرد.
سندروم لگن صدا دار
سندروم لگن صدا دار ( تق تق کردن مفاصل لگن)، که عمدتا در رقصنده ها و یا ورزشکاران رخ میدهد، با ایجاد صدا در مفصل لگن و یا پریدن ناگهانی آن همراه است. این صداها ممکن است زمانی رخ دهند که مثلا در حال پیادهروی و با بلند شدن از روی صندلی هستید. این عارضه معمولا بدون درد است؛ هرچند که در بعضی موارد دردآور نیز میباشد. این عارضه اگر با درد همراه باشد، معمولا نشانه ای از پارگی غضروف یا خرد شدن استخوان های ریز در لگن میباشد.
نکروز استخوانی
نکروز استخوانی یا نکروز غیر عروقی، زمانی رخ میدهد که چه به طور موقتی و چه دائمی، خون به استخوان ها نمیرسد. که این امر باعث از بین رفتن استخوان مذکور میشود.
در این شرایط، غضروف در ابتدا شکل طبیعی خود را دارد ولی تدریجا و با پیشرفت این عارضه، از بین میرود. در نتیجه این امر، استخوان ها ممکن است بشکنند یا ترک بخورند. هرچند هنوز هم بسیار مشخص نیست که چه عواملی نکروز استخوانی را ایجاد میکنند.
دلایلی همچون: آسیب مفصلی، استفاده بیش از اندازه از داروهای استروئید دار و یا نوشیدنی های الکلی و همچنین سابقه شیمی درمانی، میتواند شما را بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دهد ولی در بیشتر موارد، دلیل ابتلا نامشخص میباشد.
پارگی لابروم در مفصل ران
این یک شکاف در حلقه غضروف (که لابروم گفته میشود) است که تا لبه خارجی حفره مفصل ران کشیده شده است. این بافت لابروم که شبه پلاستیک سفت ولی قابل انعطاف میباشد، دور تا دور لبه حفره استابولوم میچسبد و به حفظ و پایداری سر استخوان ران در داخل حفره استابولوم کمک میکند. ورزشکاران و کسانی که حرکات بدنی چرخشی و پیچشی مکرر انجام میدهند، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
سیاتیک
از بین سایر دلایل، زیاد نشستن و فعالیت بدنی کم داشتن، ممکن است عصب سیاتیک را که طولانی ترین عصب بدن است را تحریک و ملتهب سازد. این عصب، از قسمت تحتانی ستون فقرات شروع شده و از میان استخوان لگن( باسن) عبور کرده و به پشت ران تا پاشنه و کف پا نیز میرسد، که در این مکان است که وقتی این عصب تحت فشار قرار میگیرد، شما احساس درد میکنید. درد سیاتیک از قسمت استخوان لگن متشعشع میشود که میتواند دردی خفیف، شدید، سوزشی، بی حس کننده و یا حتی مانند یک شوک الکتریکی باشد.
دررفتگی استخوان یا مفصل
دررفتگی استخوان ران زمانی رخ میدهد که، سر کروی شکل این استخوان که در قسمت بالایی استخوان ران است، از حفره لگن (استابولوم) بیرون بزند. فشار بسیار زیادی لازم است تا این دررفتگی رخ دهد؛ فشاری ناشی از افتادن از روی نردبان یا تصادف با ماشین. تمامی این نیروها باعث ایجاد سایر آسیب ها مانند، پارگی بافت، شکستگی استخوان ها و یا حتی آسیب به سیستم عصبی، غضروف و عروق خونی نیز خواهند شد. این حادثه بسیار دردناک میباشد به طوریکه قادر نخواهید بود تا زمانی که پزشک درمان را شروع کند، پاهایتان را زیاد حرکت دهید.
دیسپلازی – رشد نابهنجار بافت ها یا اندام
در اینجا، حفره(کاسه) لگن شما به انداره جا دادن یک جسم کروی شکل، عمق کافی را ندارد. این گشادی حفره میتواند به اندازه یک مقدار لق شدگی، تقریبا شل که با یک ضربه بیرون بیافتد و یا کاملا دررفته شده باشد. کودکان ممکن است به طور مادرزادی با این بیماری به دنیا بیایند و یا در نخستین سال تولدشان دچار این عارضه شوند. به طور کلی کودکان دختر، فرزندان اول خانواده و نوزادانی که هنگام تولد با پا از رحم مادر خارج شده اند، بیشتر در معرض ابتلا میباشند. همچنین اگر هنگام قنداق پیچ کردن نوزادان، بیش از اندازه پاهایشان را تحت فشار قرار دهید، میتوانید باعث ایجاد این عارضه در فرزندتان شوید.
سرطان ها
تومورهایی که در استخوان ایجاد و یا پخش میشوند، میتوانند باعث ایجاد درد هم در استخوان لگن و هم سایر استخوان های بدن شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اغلب اوقات شما میتوانید با استفاده از یک سری خود درمانی های ساده به درمان دردتان کمک کنید. اگر درد شما بسیار آزاردهنده است و یا بعد از گذر 2 هفته و دریافت مسکن ها، همچنان به قوت خود باقی است، باید به پزشک مراجعه داشته باشید.
همچنین در موارد زیر نیز باید هرچه سریعتر به پزشک مربوطه مراجعه کنید:
- اگر از جایی به پایین پرتاب شده اید و یا اینکه استخوان لگنتان آسیب دیده است.
- درد افزایشی دارید.
- انجام امورات روزانه مانند راه رفتن، بالارفتن از پله ها و یا به جلو خم شدن هنگام نشستن بر روی صندلی، برایتان دشوار است.
- احساس تب یا مریضی دارید و یا وزن کم کرده اید
تشخیص علت درد استخوان لگن و باسن
پزشک برای دردهای ناشی از آرتریت، یک سری سوال ها را که شامل موارد زیر میباشند، خواهد پرسید:
- آیا درد در ساعات مشخصی از روز بدتر میشود؟
- آیا این درد تاثیر منفی ای بر راه رفتن شما دارد؟
- اولین بار چه زمانی متوجه علائمتان شدید؟
حتی شاید نیاز باشد کمی در اتاق کار پزشک قدم بزنید تا پزشک، مفصل مربوطه را حین حرکت بررسی و مشاهده کند. آنها همچنین حرکات استخوان لگن را در حالت طبیعی و غیرطبیعی نیز مورد بررسی و مقایسه قرار میدهند.
برای تشخیص آرتربت، همچنین از تست های تصویربرداری و نمونهگیری استفاده میشود. تست نمونهگیری شامل نمونه برداری از خون، ادرار و مایع بین مفصلی میباشد که سرانجام این نمونه ها برای انجام آزمایشات مربوطه به آزمایشگاه فرستاده میشوند. تست های تصویربرداری نیز شامل موارد زیر میشوند:
- ایکس-ری
- سی تی اسکن
- اسکن ام آر آی
- سونوگرافی
این تصویربرداری ها به پزشک کمک میکند تا تصویری دقیق از استخوان ها ، غضروف ها و سایر بافت ها بدست آورد.
درمان درد استخوان لگن و باسن
درمان استخوان لگن و باسن، بستگی به علت آن دارد. برای دردهای ناشی از انجام ورزش، معمولا استراحت کردن برای درمان لگن کافی است؛ که البته این نوع از درد بعد از گذشت چندروز از بین میرود. اگر آرتریت دارید، پزشک متخصص دارودرمانی را برای از بین بردن درد و خشکی ناحیه مورد نظر، انتخاب خواهد کرد.
همچنین پزشک شما ممکن است شما را به یک متخصص که بتواند توصیه های لازم را فراهم کند، و به یک تراپیست، که بتواند به شما نحوه صحیح انجام ورزش ها را برای حفظ سلامت مفصل یاد دهد، ارجاع دهد.
درمان مناسب برای آسیب ها معمولا شامل استراحت مطلق و دارودرمانی هایی همچون استفاده از “ناپروکسن” برای از بین بردن التهاب و درد، میباشد. شکستگی ها، بدشکلی ها و یکسری از آسیب ها در ناحیه استخوان لگن، ممکن است برای درمانشان نیاز به انجام عمل جراحی برای تعویض یا ترمیم لگن ،باشد. در جراحی تعویض مفصل لگن، جراح، مفصل آسیب دیده لگن را با یک مفصل مصنوعی تعویض میکند.
هرچند که جراحی تعویض مفصل لگن نیازمند انجام فیزیوتراپی برای عادت کردن به مفصل جدید میباشد، با این حال همچنان انجام این نوع از جراحی هم مرسوم و هم موفقیت آمیز میباشد.
درمان های خانگی
اگر درد لگنی تان خفیف است، ممکن است نیازی به مراجعه به پزشک نداشته باشید. به جای آن میتوانید از درمان های خانگی زیر بهره ببرید:
- استراحت کنید: از خم شدن و اعمال فشار بر روی استخوان لگن تان بپرهیزید. سعی کنید از خوابیدن به سمت آسیب دیده بدنتان و همچنین مدت طولانی بر روی صندلی نشستن، خودداری کنید.
- استفاده از مسکن ها: داروهای بدون نسخه همچون، استامینوفن (تیلنول و سایر) ، ایبوپروفن (ادویل ، مورتین و سایر) و ناپروکسن سدیم، میتوانند به کاهش درد کمک کنند.
- استفاده از گرما و سرما: از تکه های یخ یا سبزیجات بسته بندی و فریز شده، که در یک حوله پیچیده شده باشند، برای اعمال سرمادرمانی در ناحیه لگن، بهره ببرید. و بالعکس، استفاده از یک حمام آب گرم میتواند کمک شایانی به آماده شدن عضلات برای انجام فیزیوتراپی های مربوطه برای کاهش درد، کند.
داروها
- NSAIDs: بنابر صلاحدید پزشک و به منظور کاهش درد، ممکن است نیاز به داروهای قوی تری از خانواده NSAIDsداروهای غیر استروئیدی و ضدالتهاب همچون، دیکلوفناک، ناپروکسن و یا دوز بالاتری از ایبوپروفن، پیدا کنید.
- بیس فسفونات ها: این دسته از داروها برای درمان بیماری پاژه استخوانی- نوعی از بیماری که باعث ضعیف شدن استخوان ها و تاثیرگذاری در نحوه رشد و ترمیم استخوان است – و پوکی استخوان استفاده میشوند. روند اثرگذاریشان هم به این صورت است که با کاهش ازدست رفتن استتخوان ها، خطر شکستگی استخوان لگن را کاهش میدهد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست ها قادر هستند تا با آموزش دادن ورزش ها و فعالیت های فیزیکی ملایمی، بر حسب شرایط هر فرد، به شما کمک کنند تا به دامنه حرکتی مورد نیاز در ناحیه استخوان لگن، برسید.
آنها متخصصانی هستند که به شما یاد میدهند که چگونه درد استخوان لگن را در خود کاهش دهید و همچنین چگونه عملکرد استخوان این ناحیه را در آینده با استفاده از ورزش های کششی و مقاومتی، ماساژ و سایر فعالیت های درمانی، بهبود بخشید.
همچنین به شما کمک میکنند تا دامنه حرکتی مناسب لگنتان را بازیابی کنید. که البته برای رسیدن به این هدف شرایطی وجود دارد از جمله اینکه آیا مشکل شما کوتاه مدت محسوب میشود یا بلند مدت؛ ولی با تمام این شرایط، فیزیوتراپی یکی از بهترین شیوه های توانبخشی در این مورد به حساب میآید.
کار درمانی
اگر فکر میکنید که شغلتان و یا انجام فعالیت های معینی، باعث بروز درد هایتان شده است، ارزش این را دارد که برای دریافت اطلاعات بیشتر با کاردرمانگر خود گفتگویی داشته باشید.
یک کاردرمانگر، یک متخصص آموزش دیده است که شما را یاری دهد تا استقلال فیزیکی خود را با استفاده از انجام حرکات صحیح روزانه، بدست آورید. آنها همچنین به شما خاطر نشان میکنند که چگونه لوازم و یا انطباق پذیری شما در محیط کار، خانه و یا هنگام رانندگی شما ، به کاهش کشش در ناحیه استخوان لگن شما کمک میکند.
این متخصصین همچنین قادرند تا به شما توصیه های لازم را برای جلوگیری از ادامه دار شدن دردتان و یا بروز مجدد آن ، بگویند. لازم به ذکر است که اگر محیط کارتان، دارای دپارتمان بهداشت کاری است، حتما برای دریافت کمک لازم به این بخش مراجعه کنید.
جراحی
همه افرادی که از درد استخوان لگن رنج میبرند، لزوما نیازی به انجام عمل جراحی ندارند. هرچندکه شکستگی استخوان لگن معمولا برای تثبیت کردن استخوان و محکم نگه داشتن آن، نیازمند جراحی خواهد بود. تعویض مفصل ران نیز ممکن است نیاز باشد.
معمولا شکستگی لگن، در افراد میانسال رایج است که متاسفانه مدت زمان زیادی هم طول میکشد تا کاملا بهبود پیدا کند. مردم میتوانند برای دستیابی به بهبودی لازم و انجام عمل جراحی، چند هفته ای را در بیمارستان پذیرش شوند؛ هرچند که بسیاری، بعد از ترخیص نیز، نیازمند کمک در منزل نیز میباشند.
پیشگیری از درد استخوان لگن و باسن
یک سری موارد نیز برای کاهش درد استخوان لگن و باسن مفید هستند از جمله: اگر اضافه وزن دارید، کم کردن چند کیلو از وزنتان ممکن است به کاهش فشار های روی مفصلتان کمک میکند. فعالیت ورزشی (که باید شدت انجام آن را از پزشکتان بپرسید) نیز میتواند موثر واقع شود. زیاد به خودتان سخت نگیرید و فعالیت ورزشی تان را با انجام ورزش های گرم کردن بدن و کششی ها شروع کنید و توجه داسته باشید که در صورت احساس درد انجام آن را متوقف کنید؛ همچنین کفش ورزشی مناسب بپوشید و ورزش را روی سطوح صاف و هموار مانند مسیرهای پیاده روی، انجام دهید و نه روی مسیرهای سفت و سختی همچون آسفالت و بتن.
سوالات متداول
برای درمان درد استخوان لگن و باسن چه کار باید کرد؟
- سعی کنید از وارد کردن فشار مضاعف روی استخوان لگن خودداری کنید – بهتر این است که حتی الامکان به انجام فعالیت های خود ادامه دهید ولی دقت داشته باشید که زیاد از حد کار ها را تکرار نکنید.
- یک بسته یخ (یا یک بسته سبزیجات منجمد) را داخل یک حوله بپیچید و روی ناحیه دردآور برای هر 2 تا 3 ساعت به مدت 20 دقیقه قرار دهید.
- مصرف استامینوفن
- از کفش های راحتی و طبی که گیرنده ضربات هستند با کفی نرم استفاده کنید.
- اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید ورزنتان را پایین آورید.
- انجام ورزش های کششی ملایم برای ناحیه لگن
- به مدت 48 ساعت پس از آسیب دیدگی، از مصرف ایبوپروفن خودداری کنید.
- اجسام سنگین بلند نکنید.
- روی صندلی های پایه کوتاه ننشینید – این صندلی ها باعث افزایش فشار روی استخوان لگن میشوند.
اولین علائم نیاز به تعویض مفصل ران (لگن) چیست؟
- هنگام راه رفتن احساس درد میکنید.
- دامنه حرکتی در ناحیه لگن شما کاهش یافته است.
- به طور کلی میلنگید یا در یکی از پاها احساس لنگیدن دارید.
- در ناحیه لگن خود دچار ورم و التهاب شده اید.
- احساس عدم تعادل در مفصل لگن خود میکنید.
آیا ناراحتی ناشی از درد استخوان لگن ممکن است در نواحی دیگر نیز احساس شود؟
بله، بسته به اینکه چه عواملی باعث ایجاد درد در این ناحیه شده اند، ممکن است درد و ناراحتی را در اندام های زیر نیز حس کنید :
- ران ها
- کشاله های ران
- عضلات باسن
- قسمت داخلی مفصل لگن و باسن
- قسمت خارجی مغصل لگن و باسن
چگونه متوجه شوم که آیا فورا به درمان پزشکی برای درمان درد استخوان لگنم، نیاز دارم؟
فورا از خدمات درمانی بهره ببرید اگر:
- دچار درد ناگهانی ای در ناحیه لگن شدید
- یک حادثه مانند افتادن یا یک آسیب باعث ایجاد درد در این ناحیه از بدنتان شده است.
- اگر هنگامیکه لگنتان آسیب دید ، صدایی تق تق مانند شنیدید.
- درد استخوان لگنتان شدید است.
- هیچگونه وزنی را روی لگن نمیتوانید بندازید.
- پاها و یا لگن (باسن) خود را نمیتوانید تکان دهید.
- مفصلتان دچار بدشکلی یا خونریزی شده باشد.
آیا کمبود ویتامین دی، میتواند باعث درد استخوان لگن و باسن شود؟
میزان ویتامین دی در بدن شما ، سلامت سیستم اسکلتی-عضلانی شما را تحت تاثیر قرار میدهد. کمبود این ویتامین میتواند تظاهرات بالینی ای به همراه داشته باشد، از جمله ، درد استخوانی، ضعف عضلانی، افتادن های مکرر، تراکم استخوانی پایین و شکستگی هاای به دنبال تشخیص نرمی استخوان ، پوکی استخوان و بیماری عضلانی.
درد در ناحیه لگن و باسن چه منشا ای میتواند داشته باشد؟
همه ی درد ها، آزاردهنده هستند که در زیر به تعدادی از آنها اشاره میکنیم:
- درد عصبی: این نوع از درد اغلب همانند احساس سوزش ، مور مور شدگی و سوزن سوزن شدن میباشد. معمولا هم درد مزمنی میباشد که تا 6 ماه یا بیشتر به طول میانجامد.
- درد مفصلی: درد مفصلی باعث تورم ، قرمزی ، التهاب ، داغی و خشکی در مفاصل میشود. در افراد مبتلا به آرتریت این نوع درد بیشتر دیده میشود، ولی ممکن است از سایر بیماری ها مانند “لوپوس” نیز نشاٌت بگیرد. این درد اغلب اوقات مزمن و پخش شونده است.
- درد عضلانی: درد عضلانی عموما کوتاه مدت است و بیشتر هم ورزشکاران، بدنسازان یا افرادی که یک جا نشینی پشت کامپیوتر دارند را تحت الشعاع قرار میدهد. این درد معمولا با علائمی همچون ، التهاب و حساسیت، خشکی و ضربان در عضلات همراه است.
- درد استخوانی: این نوع از درد با التهاب، حساسیت و درد شدید و یا حتی سایر ناراحتی ها در یک یا تعداد بیشتری از استخوان ها همراه است. این درد از دردهای عضلانی و مفصلی متمایز است ، چراکه دائما این درد را چه حرکت کنید جه نه، حس خواهید کرد. لازم به ذکر است که این مدل از درد با بیماری هایی که عملکرد طبیعی یا ساختار استخوان را تحت تاثیر قرار میدهند، مرتبط است.
آیا ممکن است دیسک کمر باعث درد در لگن و باسن شود؟
بعضی از کمر درد ها ناشی از “فتق دیسک” میباشند که این درد اغلب در ناحیه باسن احساس میشود. البته بسیاری از مردم این مدل درد را به استخوان لگن نسبت میدهند ولی معمولا مشکل از مفصل ران (لگن) نمیباشد ؛ بلکه در پشت لگن رخ میدهد.
آیا ممکن است تنگی کانال نخاعی باعث درد در ناحیه لگن و باسن شود؟
شرایطی که در آن فضای داخلی ستون فقرات کاهش مییابد و نتیجتا ، کانال نخاعی یا نواحی مجاور آن دچار تنگی میشوند، “تنگی کانال نخاعی” نامیده میشود و اغلب باعث ایجاد درد در ناحیه استخوان لگن و باسن میشود. سابقه تنگی کانال نخاعی را باید با درد ناشی از مفصل لگن مقایسه کرد. این نوع از تنگی نخاعی، میتواند باعث پا درد در هنگام راه رفتن و همینطور احساس خستگی هنگام بلند شدن از صندلی ، شود. درد تنگی کانال نخاعی، با نشستن کاهش مییابد و هنگامیکه راه رفتن را متوقف میسازید، دوباره این درد احساس میشود.