علل نقرس زانو
نقرس ناشی از انباشت بلورهای اورات در مفصل است که به التهاب و درد شدید منجر میشود. این بلورها معمولاً در مواردی شکل میگیرند که سطح اسید اوریک در خون بیمار بالا باشد. بدن به طور طبیعی اسید اوریک را تولید میکند و آن را از طریق تجزیه پورینها، مواد طبیعی موجود در بدن، ایجاد میکند. پورینها نیز در برخی غذاها مانند استیک، گوشت ارگانیک و مواد غذایی دریایی یافت میشوند.
در یک فرد سالم بدون نقرس، اسید اوریک وارد خون میشود و از طریق کلیهها از بدن دفع میشود. اما در برخی مواقع، بدن ممکن است مقدار بیشتری اسید اوریک تولید کند یا کلیهها نتوانند مقدار کافی از آن را دفع کنند. در این صورت، اسید اوریک انباشته میشود و بلورهای سوزنی اورات را در مفاصل یا بافت اطراف آن تشکیل میدهد، که باعث درد، التهاب و تورم میشود.
این بلورهای اورات به طور عمومی در دماهای پایینتر شکل میگیرند، از این رو در نقاطی از بدن که سردتر از سایر مناطق هستند، مانند مفاصل انتهایی، به ویژه کف دست و پا، بیشتر جمع میشوند.
علائم نقرس زانو
علائم نقرس زانو در شب اتفاق میافتد زیرا این زمانی است که دمای بدن کاهش مییابد. نقرس معمولاً بهسرعت در عرض چند ساعت رخ میدهد. پوست ناحیه آسیب دیده درخشان به نظر میرسد و احتمالاً غدد کوچک و سفتی زیرپوست نیز احساس میشود. علائم نقرس زانو عبارتند از:
- ورم
- قرمزی
- خستگی
- درد
- تب احتمالی
عوامل خطر
عوامل چندگانهای در ایجاد نقرس نقش مهم ایفا میکند و بعضی افراد بیشتر از دیگران حساس به آن هستند. در اینجا برخی از عوامل خطر نقرس زانو بیان شده است:
- ژنتیک
- سن: نقرس معمولاً در افراد بالای 40 سال و در بیشترین موارد در 75 سالگی رخ میدهد.
- چاقی: با داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بیش از 35 خطر نقرس سه برابر افزایش مییابد.
- مشکلات پزشکی: نقرس ممکن است شامل مشکلات کلیه یا متابولیسم شود.
- درمانهای دارویی: بعضی از داروهای درمان فشار خون احتمال ابتلا به نقرس را افزایش میدهند.
- آسیب: افراد مبتلابه مفاصل آسیب دیده بیشتر به نقرس مبتلا هستند.
تشخیص نقرس زانو
پزشک با بررسی سابقه دقیق پزشکی و علائم بیمار میتواند نقرس را در زانو یا هر قسمت دیگر بدن بهسادگی تشخیص دهد. با این حال برای اطمینان کامل آزمایش تشخیصی مورد نیاز است که شامل آزمایش خون برای تعیین سطح اسید اوریک در سیستم یا آزمایش مایع مفصلی در زیر میکروسکوپ میباشد. آزمایشهای بعدی قادر به تشخیص وجود کریستالهای اسید اوریک بیشازحد خواهد بود و قابل اطمینان تر از آزمایشهای خون است. آزمایشهای عملکرد کلیه ممکن است انجام شود تا ارزیابی کند که آیا اندامها در کاهش دفع اسید اوریک نقش دارند یا خیر.
درمان نقرس زانو
هدف درمان در طی حمله حاد نقرس سرکوب التهاب و کنترل درد است. موارد زیر ازجمله درمانهای نقرس هستند:
استراحت
فشار دائمی بر مفاصل روند بهبود را دشوار میسازد. صرف زمان برای استراحت باعث کم شدن درد ناحیه میشود. بنابراین استراحت لازم است. بلند کردن پا هم میتواند به کاهش فشار روی مفصل زانو کمک کند و خون را به قسمت فوقانی بدن منتقل کند.
یخ
یخ را روی مفصل زانو قرار دهید تا به کاهش درد و تورم کمک شود. استفاده از بسته یخ ایده آل است اما میتوانید آن را در حوله هم بپیچید یا کیسهای از سبزیجات منجمد نیز راهحل دیگر است. توصیه میشود هر دو تا چهار ساعت یخ به مدت 15 تا 20 دقیقه روی محل گذاشته شود.
داروها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) از جمله داروهای مسکن رایج برای درمان نقرس و کاهش درد و التهاب استفاده میشود. این داروها، مانند ایبوپروفن و ناپروکسین، میتوانند به خوبی در درمان نقرس عمل کنند، به شرطی که بلافاصله پس از ظهور علائم مصرف شوند.
کلشیسین نیز یک داروی است که برای جلوگیری یا درمان علائم نقرس استفاده میشود. این دارو با کاهش التهاب و بلورهای اسید اوریک که منجر به درد میشوند، اثر میگذارد. اما کلشیسین به طور مستقیم عمل مسکن ندارد، بلکه با جلوگیری از علائم درد، تأثیرگذاری میکند.
آستروئیدها
آستروئیدها درمان بسیار مؤثر برای کاهش التهاب و درد هستند. آستروئیدها میتوانند بهصورت خوراکی یا از طریق تزریق مصرف شوند.
ماساژ
ماساژ میتواند برای کنترل علائم نقرس و کمک به بیماران در حفظ شیوه زندگی عادی در هرزمانی که نقرس را تجربه میکنند کمک کند. ماساژ برای تحریک متابولیسم، افزایش گردش خون به مفاصل آسیب دیده و بافت عضلانی اطراف آن، کاهش تجربه درد و جلوگیری از اسپاسم طراحی شده است. تسکین درد براثر ماساژ بسته بهشدت درد ممکن است سریع باشد یا به جلسات ماساژ زیادی نیاز داشته باشد.
پی آرپی
یکی از راههای درمان نقرس زانو پی آرپی (PRP) است. پی آرپی تلاش میکند تا از خواص طبیعی خون برای ترمیم غضروف آسیب دیده، تاندونها، رباطها، ماهیچهها و حتی استخوانها استفاده کند.
تحریک عصبی پوست TENS)
تحریک عصبی پوست راهی برای درمان زانو است که از الکترودهای روی پوست برای ارسال جریان الکتریکی به الیاف عصبی زیر سطح پوست استفاده میکند. تحریک عصبی پوست با مسدود کردن ارسال سیگنالهای درد از طریق نخاع و سیستم عصبی محیطی به مغز و همچنین تولید اندورفینها مکانیسم تسکین درد بدن را تحریک میکند. معمولاً الکترودها در اطراف زانو قرار میگیرند.
شاک ویو تراپی
با استفاده از شاک ویوتراپی در نقرس، پزشک کریستال اسید اوریک را که در مایع سینوویال موجود است و در بافتهای مفصلی قرار میگیرد مختل میکند.
شاک ویوتراپی همچنین به کاهش درد ناشی از نقرس کمک میکند و باعث ایجاد فرم جدید رگهای خونی میشود، فرآیند طبیعی بهبود بدن در بافت عفونی را تسریع میکند و باعث میشود سرعت بهبودی درد، تورم و قرمزی نیز افزایش یابد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی ممکن است برای افراد مبتلابه نقرس مفید باشد در صورتی که در دوره بهبودی از بیماری نقرس هستند یا بهآرامی سعی به شروع کردن ورزش دارند. فیزیوتراپی ممكن است جریان خون را بهصورت ایمن به مناطق مبتلابه نقرس افزایش دهد و همچنین درد را بهطور طبیعی و بدون عارضه از بین ببرد.
ورزش
ورزشهای مناسب برای درمان نقرس عبارتند از:
تمرینات قدرتی
تمرینات قدرتی برای بهبود وضعیت عضلات بیمار بهمنظور بهبود سلامت مفصلی انجام میشود. او میتواند تحت نظارت فیزیوتراپیست با استفاده از دمبل تمرینات پا مانند اسکات را انجام دهد. این تمرینات گردش خون را در پاها و مفاصل بیمار افزایش میدهد و از التهاب جلوگیری میکند.
برای انجام تمرین ساده پا، یک جفت دمبل – یک دمبل برای هر دست – نگه دارید و زانوها را به عقب بچرخانید. خم شدن تا جایی که همسترینگ موازی با زمین باشد و سپس بهآرامی بایستید.
تمرینات کششی
علاوه بر این، تمرینات کششی به بدن بیمار کمک میکنند جریان خون را افزایش داده و انعطافپذیری را افزایش دهند. بیمار میتواند تمرینات کششی متوسط را انجام داده و به افزایش گردش خون و کاهش خشکی در اطراف ناحیه مفصل کمک کند. تمرینات ساده و با کمفشار مانند خم شدن زانو میتوانند انجام شوند که ممکن است باعث کاهش التهاب و تحریک تنش در مفاصل شود.
یکی از تمریناتی که میتوان برای خم شدن زانو انجام داد، این است که در حین تلاش برای لمس انگشتان پا، زانوها را کمی خم کنید. علاوه بر این، بیمار میتواند تمرینات حرکتی مشابه به یوگا، پیلاتس و تای چی را نیز انجام دهد.
جلوگیری از نقرس زانو
یک قاعده کلی در پزشکی این است که پیشگیری بهترین روش درمان است، زیرا طریق اقدامات پیشگیرانه مناسب بیمار از ناراحتی و هزینههای پزشکی گران نجات مییابد. توصیههای زیر برای جلوگیری از ایجاد نقرس است:
- کاهش وزن اضافی
- جلوگیری از کم آب شدن بدن
- از غذاهای غنی از پورین اجتناب کنید
- اجتناب از نوشیدنیهای حاوی فروکتوز
- مصرف ویتامین C
