تزریق ژل (هیالورونیک اسید) به غضروف زانو برای کاهش درد و تورم زانو

مفصل زانو ، یکی از مفاصل بسیار مهم بدن است که معمولا دچار مشکل می‌شود. هیالورونان به طور طبیعی در مایع سینوویال که اطراف مفاصل را احاطه می‌کند و به لغزش آنها روی یکدیگر کمک می‌کند ، رخ می‌دهد. در افراد مبتلا به آرتروز زانو ، پیوستگی و پایداری هیالورنان نازک می‌شود. هیالورونیک اسید ماده‌ای است که شباهت زیادی به مایع اطراف مفاصل سالم دارد و برای درمان آسیب دیدگی مایع مفاصل و کاهش زانو درد به حفره اطراف زانو تزریق می‌شود و از عملکرد مایع اطراف زانو تقلید می‌کند. این ماده با ایجاد لغزندگی و ساخت بالشتک مفصل زانو به تسکین درد ناشی از آرتروز کمک می‌کند. تزریق مشتقات هیالورونیک اسید برای تغییرات تحلیل برنده خفیف تا متوسط زانو تجویز می‌شود اما در مواردی که بیمار به آرتروز شدید یا مشکلات استخوانی مبتلا است تزریق این ماده پیشنهاد نمی‌شود. تزریق هیالورونیک اسید سریع و بدون درد است و می تواند تا 6 ماه به تسکین درد بیمار کمک کند.

تزریق ژل در زانو برای چه کسانی مناسب است ؟

ممکن است بیمار روش‌های دیگری را برای درمان آرتروز زانو امتحان کرده باشد مانند داورهای مسکن و تزریق کورتیزون اما نتیجه‌ای نگرفته باشند. اگر هنوز علیرغم این اقدامات درمانی هنوز علائم بیمار تسکین نیافته باشد، تزریق مشتقات هیالورونیک اسید می‌تواند گزینه مناسبی برای کاهش درد زانو، خشکی، و تورم باشد. البته به نظر می‌رسد که این روش درمانی در افراد مبتلا به آرتروز خفیف یا متوسط عملکرد بهتری دارد. انجام این روش درمانی در مواردی که بیمار سعی می‌کند جراحی زانویش را به تعویق بیاندازد کاملا منطقی است. به طور کلی پزشکان از تزریق مشتقات هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز استفاده می‌کنند، اما این روش می‌تواند برای افرادی که به انواع دیگری از آرتروز مانند آرتریت روماتوئید مبتلا هستند نیز مفید باشد. بیمار می‌تواند در خصوص مناسب بودن این روش برای آرتروز زانویش با پزشک مشورت کند. تزریق هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز سایر مفاصل بدن انتخاب نمی‌شود. زانو محل مناسبی برای تزریق است، با این حال بیمار می‌تواند برای درمان آرتروز ران یا سایز نقاط بدن خود از این روش درمانی بهره بگیرد.

مراقبت‌های قبل از تزریق 

قبل از شروع درمان درباره بیماری‌های خود با پزشک مشورت کنید و در خصوص داروهایی که مصرف می‌کنید مانند آسپرین به پزشک اطلاع دهید. همه داروهای خود را مانند قبل مصرف کنید مگر آنکه پزشک دستور دیگری بدهد. می‌توانید روزی که قرار است تزریق انجام شود همانند روزهای قبل غذا و آب بخورید. در صورت بروز هرگونه علامت جدید مانند تب به پزشک خود اطلاع دهید. می‌توانید لباس گشاد بپوشید تا پزشک بتواند به راحتی به مفصل مورد نظر دسترسی داشته باشد. پزشک با شما در خصوص مواردی که باید قبل از عمل رعایت شود صحبت می‌کند.

نحوه تزریق مشتقات هیالورونیک اسید 

تزریق مشتقات هیالورونیک اسید به سرعت انجام می‌شود و می‌توان فرایند تزریق را در مطب پزشک نیز انجام داد . به طور کلی :

• پزشک محل تزریق را تمیز می‌کند.
• معمولا پزشک ماده بی حسی موضعی اطراف مفصل زانو تزریق می‌کند، بنابراین بیمار در هنگام درمان هیچ گونه ناراحتی یا دردی را احساس نخواهد کرد . گاهی اوقات پزشک از اسپری بی حسی استفاده می‌کند.
• در برخی موارد ، پزشک از عکسبرداری استفاده می کند تا بتواند هیالورونیک اسید را دقیقا در محل مورد تزریق کند. همچنین می‌تواند از التراسوند یا سایر وسایل برای مشاهده محل تزریق استفاده نماید.
• در صورتی که مقدار زیادی مایع در مفصل بیمار جمع شده باشد پزشک قبل از شروع تزریق ژل، اقدام به تخلیه بخشی از مایع می‌نمایند.
• پزشک برای تزریق هیالورونیک اسید از یک سرنگ استفاده می‌کند و ژل را درون فضای مفصل تزریق می‌نماید.
• سپس یک باند کوچک را روی محل تزریق قرار می‌دهد.

پزشک می‌تواند یک نمای کلی از آنچه قرار است در آینده رخ دهد برای بیمار ترسیم کند. براساس شرایط بیما، و محصولی که استفاده می‌کند ممکن است نیازی به تزریق بعدی نباشد، اما گاهی اوقات ممکن است چند هفته بعد نیاز به یک تا چهار تزریق باشد .

پس از تزریق هیالورونیک اسید چه اتفاقی می‌افتد؟ 

شما می‌توانید اندکی پس از تزریق می تواند به منزل برگردید، اما باید در خصوص رانندگی پس از تزریق با پزشک خود مشورت کنید. باید به مدت 48 ساعت از ایستادن به مدت طولانی، راه رفتن زیاد، پریدن، یا بلند کردن اشیا سنگین خودداری کنید. برخی از افراد پس از تزریق دچار درد، التهاب و تورم می‌شوند. معمولا این علائم مدت زیادی طول نمی‌کشند، می‌توانید برای تسکین درد از یک تکه یخ استفاده کنید و آن را روی محل مورد نظر قرار دهید. در صورتی که این علائم تسکین نیافتند یا اینکه درد، التهاب، تورم، و حتی تب شما افزایش یافت فورا به پزشک خود اطلاع دهید. از همه دستورات پزشک در خصوص نحوه مصرف داروها و مراقبت‌های بعد از عمل پیروی کنید. در جلسات تعیین شده به مطب پزشک مراجعه کنید. اگر فرایند درمان و تزریق همه مراحل تکمیل نشود نتیجه مطلوبی به دست نمی‌آورید و نباید انتظار داشته باشید که تزریق هیالورونیک اسید فورا باعث تسکین علائم  شود. ممکن است چند هفته طول بکشد تا قادر به احساس تفاوت باشید و حتی ممکن است تسکین علائم چند ماه طول بکشد. اگر تزریق مشتقات هیالورونیک اسید با نتایج مطلوب همراه باشد می‌توانید 6 ماه تا چند ماه بعد مجددا تزریق را تکرار کنید. با این حال این روش برای همه افراد مفید نیست. در صورتی که تزریق ژل برای شما مفید نبود با پزشک خود در خصوص سایر اقدامات درمانی مانند جراحی مفصل صحبت کنید.

توانبخشی بعد از تزریق هیالورونیک اسید

اگرچه به نظر می‌رسد که تزریق ژل جایگاه مفیدی در درمان آرتروز زانو دارد، عملکرد آن در کنار سایر روش‌های اثبات شده، عالی خواهد بود. در صورتی که تزریق ژل در کنار موارد زیر انجام شود نتایج بهتری به دست خواهد آمد:

• انجام دادن تمرینات ایروبیک
• انجام دادن تمرینات کشتی و تمرینات مخصوص افزایش دامنه حرکت که توسط متخصص طب ورزش آموزش داده می‌شود.
• کاهش وزن
• استفاده از کمپرس سرد و گرم
• قرار دادن کفی طبی درون کفش
• ماساژ درمانی
• استفاده از برخی وسایل مانند عصا برای کاهش فشاری که به زانو وارد می‌شود.
• انجام دادن برنامه‌های فیزیوتراپی

تزریق مشتقات هیالورونیک اسید با کاهش درد و افزایش حرکات مفصل زانو به افزایش توانایی بیماری برای مراقبت از آرتروز زانو کمک می‌کند.

عوارض تزریق ژل در زانو چیست؟ 

معمولا اکثر افرادی که تحت درمان با هیالورونیک اسید قرار می‌گیرند با هیچ گونه مشکلی مواجه نمی‌شوند، اما درصد کمی از افراد به مشکل بر می‌خورند. تشدید آرتروز پس از تزریق ژل، شایع ترین مشکلی است که بیماران با آن مواجه می‌شوند. این مساله می‌تواند منجر به درد و تورم بیشتر شود. پزشکان هنوز در حال تحقیق و بررسی درباره بهترین روش برای کاهش شاخص این عوارض هستند. برخی از عوارض تزریق ژل که کمتر رخ می‌دهند عبارتند از:

• خونریزی
• واکنش آلرژیک
• درد در محل تزریق
• عفونت ( در صورتی که در هر قسمتی از بدن عفونت وجود داشته باشد باید بیمار تا زمان بهبودی، تزریق ژل را به تاخیر بیاندازد)

سوالات متداول 

پرسش‌های متداول مردم درباره تزریق هیالورونیک اسید در زانو عبارتند از:

تفاوت انواع مختلف مشتقات هیالورونیک اسید چیست؟ 

 برندهای مختلفی از مشتقات هیالورونیک اسید وجود دارد اما همه آنها شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند. تفاوت آنها عمدتا در تعداد دفعات تزریق و میزان تاثیرگذاری و کاهش درد است.

تزریق مشتقات هیالورونیک اسید چه مدت طول می‌کشد؟ هرچند وقت یکبار باید تزریق دارو تکرار شود ؟

قوانینی مختلفی در خصوص هریک از انواع برندهای هیالورونیک اسید وجود دارد که تعداد دفعات نیاز به تزریق و مدت زمان پایداری نتایج را مشخص کرده است. به طور متوسط نتایج تزریق ژل حدود سه ماه باقی می‌ماند.

معمولا پس از تزریق چه مدت طول می‌کشد تا درد بیمار تسکین یابد ؟ 

تزریق ژل در همه افراد تاثیرگذار نیست، اما افرادی که تحت درمان با ژل قرار می‌گیرند ادعا می‌کنند که طی مدت سه تا پنج هفته بعد از تزریق، درد آنها تسکین می‌یابد حال آنکه این زمان در برخی دیگر طولانی است. اکثر بیماران عنوان می‌کنند که بین 8 تا 12 هفته پس از شروع درمان، درد آنها به طرز قابل توجهی کاهش یافته است. مدت زمان تسکین درد در افراد مختلف، متفاوت است و برخی از بیماران می‌گویند که نتایج مطلوب تزریق ژل بیش از 6 ماه طول می‌کشد.

آیا تزریق مشتقات هیالورونیک اسید می‌تواند یک گزینه درمانی جایگزین برای عمل جراحی باشد ؟

پاسخ این سوال منفی است، تزریق ژل در افراد مبتلا به آرتروز شدید انجام نمی‌شود و تزریق هیالورونیک اسید نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای تعویض کامل مفصل زانو باشد. در مواردی که سایر گزینه‌های  درمانی موجود برای آرتروز شدید زانو مفید نبوده‌اند، انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود. عمل جراحی تعویض مفصل زانو در مواردی که آرتروز پیشرفت کرده است، بسیار سودمند خواهد بود.