آسیب ACL پارگی یا رگ به رگ شدن رباط صلیبی قدامی (ACL) – یکی از رباط‌های اصلی در زانوی شما است. آسیب‌های ACL اغلب در طول ورزش رخ می‌دهند که شامل توقف‌های ناگهانی، پریدن یا تغییر جهت – مانند بسکتبال، فوتبال، ساکر، تنیس، اسکی روی زمین، والیبال و ژیمناستیک است. وقتی آسیب ACL اتفاق می‌افتد، بسیاری از افراد صدایی در زانو احساس می‌کنند. زانوی شما ممکن است متورم شود، احساس بی ثباتی داشته باشند و برای تحمل وزن بیش از حد درد داشته باشد. افرادی که آسیب ACL را تجربه می کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به استئوآرتریت زانو قرار دارند که در آن غضروف مفصلی تخریب می‌شود و سطح صاف آن زبر می‌شود. بسته به شدت آسیب ACL، درمان ممکن است شامل استراحت و تمرینات توانبخشی و سایر برنامه‌های بازسازی برای کمک به کسب دوباره قدرت و ثبات یا جراحی برای جایگزینی رباط پاره شده و پس از آن توانبخشی باشد. یک برنامه آموزشی مناسب می‌تواند به کاهش خطر آسیب ACL کمک کند.
در صورتی که هر گونه آسیب به زانو باعث علائم یا نشانه‌های آسیب ACL شود، باید فورا به دنبال اقدام پزشکی باشید. مهم است که یک تشخیص سریع و دقیق برای تعیین شدت آسیب و دریافت درمان مناسب انجام شود. در درمان غیر جراحی، فیزیوتراپی پیشرفته و توانبخشی می‌تواند زانو را به وضعیتی نزدیک به وضعیت قبل از آسیب بازگرداند و بیمار را در مورد چگونگی جلوگیری از بی ثباتی آموزش دهد. این کار ممکن است با استفاده از یک بریس زانوی آویزان تکمیل شود.
علت پارگی و کشیدگی رباط صلیبی چیست؟
رباط‌ها نوارهای قویی از بافت هستند که یک استخوان را به دیگری متصل می‌کنند. ACL ، یکی از دو رباطی است که در وسط زانو به صورت متقابل قرار دارد، و استخوان ران (فمور) را به استخوان ساق (تیبیا) متصل می‌کند و به ایجاد ثبات در مفصل زانو کمک می‌نماید.
اکثر آسیب‌های ACL در فعالیت‌های ورزشی و تناسب اندام رخ می‌دهند که می‌تواند فشاری بر روی زانو ایجاد کند:
- کاهش سرعت ناگهانی و تغییر جهت (برش)
- چرخش با پایی که محکم روی زمین کاشته شده
- فرود اشتباه پس از یک پرش
- توقف ناگهانی
- دریافت ضربه یا برخورد مستقیم به زانو، مانند تکل در فوتبال
هنگامی که رباط آسیب می‌بیند، معمولا پارگی جزئی یا کامل در بافت وجود دارد. آسیب خفیف ممکن است رباط را بیش از حد گسترش دهد اما به ان آسیبی نمی‌زند.
نشانه‌های این عارضه چیست؟
نشانه‌ها و علائم آسیب ACL معمولا عبارتند از:
- صدای بلند یا احساس ترکیدن در زانو
- درد شدید زانو و ناتوانی در ادامه فعالیت
- تورم که در عرض چند ساعت شروع می‌شود
- از دست دادن دامنه حرکتی
- احساس بی ثباتی یا خالی کردن زانو برای تحمل وزن
راه‌های تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک زانوی بیمار را برای تشخیص تورم و حساسیت به لمس بررسی می‌کند و زانوی آسیب دیده را با زانوی سالم مقایسه می‌نماید. او همچنین می‌تواند زانوی بیمار را به موقعیت‌های مختلفی حرکت دهد تا بتواند میزان حرکت و عملکرد کلی مفصل را ارزیابی کند.
اغلب تشخیص می‌تواند بر اساس معاینه فیزیکی انجام شود، اما بیمار ممکن است نیاز به آزمایش‌هایی برای رد سایر علل و تعیین شدت آسیب داشته باشد. این آزمونها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- اشعه ایکس
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- سونوگرافی
چگونه کشیدگی و پارگی رباط صلیبی را درمان کنیم؟
رباط صلیبی قدامی می‌تواند درمان شود و بسته به میزان کشیدگی و پاره شدن رباط، از طریق روش‌های مختلفی بهبود یابد. گزینه‌های درمان عبارتند از:
درمان‌های اولیه
مراقبت‌های فوری اوليه می‌تواند درد و تورم را بلافاصله بعد از آسیب به رباط صلیبی قدامی کاهش دهد:
- استراحت: استراحت کلی برای بهبودی لازم است و تحمل وزن روی زانو را محدود می‌کند.
- یخ: هنگامی که بیمار بیدار است، سعی کنید حداقل هر دو ساعت یک بار به مدت 20 دقیقه یخ روی زانو قرار دهید.
- فشرده سازی: دور زانو یک باند الاستیک و یا پارچه فشرده سازی ببندید.
- بالا بردن: دراز بکشید و زانو را بر روی بالش قرار دهید.
بریس
بیمار اغلب در بخش زیادی از فرآیند بازتوانی، در یک بریس زانوی محافظتی قرار می‌گیرد تا ACL را از هر گونه فشار ناخواسته محافظت کند. حتی پس از بهبودی ACL ، مخصوصا در فعالیت‌های ورزشی، استفاده از بریس برای کاهش خطر آسیب مجدد، ممکن است ادامه یابد.
دارو
برای کاهش تورم و درد پارگی رباط صلیبی قدامی، داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن (موترین، آدویل)، ناپروکسن (آلو) یا کتورولاک (تورادول) پیشنهاد می‌شود. داروهای مسکن برای درد، مانند کدئین، هیدروکودون (ویکودین، لورتاب) ،و یا اکسیدی کودون(پرکودون، پرکوکت) ، ممکن است برای مدت کوتاهی پس از آسیب حاد تجویز شوند
فیزیوتراپی
درمان پزشکی برای آسیب ACL با فیزیوتراپی آغاز می‌شود. پزشک به بیمار می‌آموزد چگونه تمرینات را انجام دهد که با نظارت مستمر و یا در خانه انجام می‌شود. هدف از فیزیوتراپی این است که درد و تورم کاهش یابد، دامنه کامل حرکت زانو بازگردانده شود و عضلات تقویت شوند. این دوره فیزیوتراپی در افرادی که نسبتا غیر فعال هستند، و در فعالیت‌های ورزشی متوسط و فعالیت‌های مفرح شرکت می‌کنند، یا ورزش‌هایی را انجام می‌دهند که فشار کمتری روی زانو وارد می‌کند، می‌تواند با موفقیت آسیب‌های ACL را درمان کند.
طب سوزنی
طب سوزنی هم یکی از راه‌های درمان و توانبخشی پارگی و کشیدگی رباط صلیبی است. طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن‌های نازک و مو مانند در بدن است. سوزن به عنوان یک کانال برای هدایت انرژی بیوالکتریک یا چی، در بدن و عبور از هر یک از چی‌های بدن، خون و / یا انسدادهای مایع استفاده می‌شود. هر درمان طب سوزنی برای نیازهای خاص بیمار طراحی شده است. قرار دادن سوزن‌ها اغلب به صورت موضعی در اطراف مفصل آسیب دیده می‌باشد، اما همچنین شامل سوزن‌هایی دورتر از زانو در اطراف مچ پا و / یا پا و بسته به بنیه بیمار، بر روی بازوها، سر و کمر، خواهد بود. یک طب سوزنی به روش فیزیولوژیکی باعث کاهش درد از طریق انتشار اندورفین‌ها (هورمون‌های کاهش دهنده درد) در جریان خون می‌شود. قرار دادن سوزن‌ها همچنین جریان خون را به ناحیه آسیب دیده افزایش می‌دهد و باعث کاهش التهاب، تورم و ادم در ناحیه می‌شود.
ماساژ
تکنیک‌های ماساژ درمانی توانایی کاهش تورم، افزایش گردش خون و تحرک مفصل و همچنین کاهش درد رباط صلیبی قدامی و کشیدگی را دارند. ماساژ درمانی به طور کلی توسط جامعه پزشکی به عنوان روشی ایمن و یک درمان مؤثر و مکمل برای بسیاری از عضلات مزمن و مشکلات مفصلی شناخته شده است.
پی آر پی
تزریق پی آر پی به درمان پارگی و کشیدگی رباط صلیبی کمک می‌کند. فرآیند درمان پارگی رباط صلیبی قدامی با پی آر پی، حداقل تهاجمی و سریع است. ابتدا، 400 سی سی خون از بیمار گرفته می‌شود. سپس خون در یک سانتریفیوژ چرخانده می‌شود تا پلاکت‌ها را تا هشت برابر مقدار اولیه خود متمرکز کند. سپس پلاکت‌های متمرکز به محل آسیب تزریق می‌شوند. پزشک از سونوگرافی برای هدایت دقیق تزریق به مکان درست استفاده می‌کند تا از حداکثر سود برای آسیب اطمینان حاصل نماید.
درمان شاک ویو
شاک ویو تراپی یکی دیگر از روش‌های جدید و موثر برای درمان پارگی رباط صلیبی می‌باشد. با استفاده از امواج صوتی که ناحیه آسیب دیده را هدف قرار می‌دهند، همزمان گردش خون را به منطقه هدف افزایش داده و ترمیم بافت و رشد سلولی را تحریک می‌کند، پارگی رباط صلیبی قدامی می‌تواند معکوس شود.
درمان لیزر سرد
درمان لیزر سرد و یا لیزر سطح پایین روشی برای کمک به از بین بردن التهاب ناشی از پارگی رباط صلیبی قدامی از طریق تاباندن نور لیزر با قدرت و رنگ (طول موج) خاص به بافت آسیب دیده است. لیزر سرد می‌تواند با بهبودی استخوان، رباط، تاندون، پوست و حتی بافت عصبی را تسریع کند. مکانیسم‌های مورد استفاده شامل افزایش عظیم تولید آدنوزین تری فسفات میتوکندری (ATP)، افزایش سنتز پروتئین، کاهش التهاب موضعی و افزایش آنژیوژنز (تشکیل عروق جدید) در محل در معرض لیزر است.
ورزش
ورزش‌های حرکتی و تقویتی می‌توانند به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی ACL استفاده شوند. تمرینات را می‌توان به محض این که درد اجازه می‌دهد قبل از عمل و یا بعد از آن انجام داد. هر بیمار و آسیب وارده متفاوت است بنابراین همیشه توصیه پزشک را جویا شوید. مثلا:
خم کردن و باز کردن زانو
پس از آسیب به رباط صلیبی قدامی، بیمار دچار مشکل در صاف کردن پا خواهد شد. برای انجام این تمرین، به آرامی زانو را خم و راست کنید تا آن را متحرک نگه دارید و سعی کنید دامنه حرکتی را بهبود ببخشید. بیمار می‌تواند این کار را در حالت نشسته، ایستاده یا درازکش انجام دهد، در هر حالتی که راحت تر است. زانو را به درد وادار نکنید، فقط کاری کنید که راحت می‌تواند انجام دهد. 10 تا 20 بار تکرار کنید. ست را 3 بار در روز تکرار کنید تا تحرک کامل بازگردانده شود.
جراحی
در طی بازسازی ACL، جراح رباط آسیب دیده را برمیدارد و آن را با یک بخش از تاندون بافت مشابه با یک رباط که عضله را به استخوان متصل می‌کند، جایگزین می‌نماید. این بافت جایگزین، گرافت نامیده می‌شود. جراح از یک بخش تاندون از قسمت دیگری از زانو یا یک تاندون از یک اهداکننده مرده استفاده می‌کند. گرافت به عنوان داربست‌هایی استفاده می‌شود که بافت رباط جدید می‌تواند روی ان رشد کند.
