زانودرد یک عارضه بسیار شایع محسوب می‌شود. سالانه میلیون‌ها نفر جهت درمان زانودرد به پزشک مراجعه می‌کنند. زانودرد می‌تواند در انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش کردن، بالا رفتن از راه پله و انجام امور منزل اختلال ایجاد کند. در بسیاری از موارد این نوع درد در اثر آرتروز بروز می‌کند. آرتروز یک عارضه مزمن است که با تخریب تدریجی غضروف زانو، سبب التهاب مفصل می‌شود. آرتروز شایع‌ترین نوع التهاب مفصل محسوب شده و در حدود 30 درصد از افراد ایجاد می‌شود.
درمان گیاهی زانودرد
استفاده از مکمل‌های گیاهی و طبیعی، یک روش متداول جهت تسکین درد زانو محسوب می‌شود.
زردچوبه
زردچوبه ادویه‌ای است که برای مدت زمان زیادی در طب آیورودا مورد استفاده قرار گرفته است. با وجود این که تحقیقات زیادی در ارتباط با تاثیر این ادویه صورت نگرفته است، آمار نشان می‌دهند که زردچوبه سبب بهبود علائم آرتروز می‌شود. ولی محققین اظهار داشته‌اند که جهت تایید تاثیر درمانی این ادویه در درمان التهاب مفصل به مطالعات بیشتری نیاز می‌باشد.
زنجبیل
در ارتباط با درمان زانودرد با زنجبیل بایستی توجه شود که طبق تحقیقات انجام شده، زنجبیل سبب درمان آرتروز شده و می‌تواند به عنوان جایگزینی برای داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی در نظر گرفته شود. پژوهشی که بر روی 247 نفر انجام شده است، نشان می‌دهد که در 63 درصد از شرکت‌کنندگانی که محصولات درمانی حاوی زنجبیل مصرف کرده‌اند، درد زانو به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است.
سرکه سیب
بر طبق تحقیقات انجام شده، سرکه سیب دارای خواص ضد التهابی است و به تسکین درد مزمن ناشی از التهاب مفصل کمک می‌کند. سرکه سیب در بهبود روند روان‌سازی مفاصل موثر است و در نتیجه سبب کاهش درد شده و حرکت دادن پاها را برای بیمار آسان‌تر می‌کند. به این منظور نصف فنجان سرکه سیب را در یک لیوان آب مخلوط کرده و هر شب پیش از خواب، مصرف کنید.
لیمو ترش
لیمو ترش دارای خواص بسیاری برای حفظ سلامتی است. خاصیت ضد التهابی آن می‌تواند به کاهش درد، ورم و التهاب مرتبط با دردهای زانو کمک کند. اسید سیتریک موجود در لیمو ترش به عنوان یک تنظیم کننده و کاهش دهنده میزان کریستال‌های اسید اوریک که در بروز برخی از نوع‌های التهابات مفصلی تأثیرگذار است، عمل می‌کند. برای استفاده از این خواص، می‌توانید یک برش کوچک از لیمو ترش را در یک پارچه نخی قرار داده و آن را در روغن کنجد گرم قرار دهید. سپس پارچه را برای 5 تا 10 دقیقه بر روی زانو قرار دهید. این روش را دو بار در روز تا زمان کاهش کامل درد استفاده کنید. علاوه بر این، می‌توانید روزانه از چای لیمو ترش یا مخلوط آب و لیمو برای بهبود سیستم سوخت و ساز بدن استفاده کنید.
فلفل کاین
فلفل کاین یکی از انواع فلفل قرمز تند است که حاوی ماده فعالی به نام کاپسایسین می‌باشد و به عنوان ضد درد طبیعی عمل می‌کند. جهت استفاده از خواص فلفل کاین، می‌توانید یک قاشق چای خوری فلفل کاین را با دو قاشق چای خوری روغن زیتون مخلوط کرده و این ترکیب را بر روی زانو قرار دهید و به آرامی ماساژ دهید تا سبب کاهش زانودرد شود.
گلوکوزامین/ کندروئیتین
محققین در ارتباط با تاثیرات ضد درد مکمل گلوکوزامین و کندروئیتین به نتایج مختلفی دست پیدا کرده‌اند. یک تحقیق در سال 2016 در ارتباط با تاثیر گلوکوزامین و کندروئیتین در 164 شخص مبتلا به زانو درد که به آرتروز دچار بودند، انجام شد. البته این تحقیق متوقف شد چرا که علائم در افرادی که از مکمل استفاده می‌کردند تشدید شد. پیش از استفاده از این مکمل‌ها جهت رفع علائم آرتروز بایستی با پزشک مشورت شود.
امگا-3
اسیدهای چرب امگا-3 شامل مکمل روغن ماهی دارای خواص ضد التهابی هستند. این مکمل‌ها همچنین به بهبود درد مفاصل نیز کمک می‌کنند. یک تحقیق در سال 2015 نشان می‌دهد که مصرف 1000 میلی‌گرم مکمل روغن ماهی (ترکیبی از EPA یا اسید ایکوزا پنتانوئیک و DHA یا اسید دوکوزا هگزانوئیک) یک بار در روز برای مدت 8 هفته در افراد مبتلا به آرتروز زانو سبب کاهش درد و بهبود قابل توجه عملکرد شده است. امگا-3 همچنین به کاهش التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید کمک می‌کند.
روغن گل گاو زبان
دانه‌های گیاه گل گاو زبان، حاوی مقادیر زیاد اسیدهای چرب امگا-6 به نام اسید گاما-لینولنیک می‌باشند. در اثر سوخت و ساز روغن گل گاو زبان در بدن، اسید گاما-لینولینیک به پیش‌ماده پروستاگلاندین، ایکوزانوئید (مولکول پیام‌دهنده) تبدیل شده و به تنظیم واکنش‌های ایمنی در بدن کمک می‌کند. یک تحقیق در سال 2011 نشان می‌دهد که روغن‌های حاوی اسید گاما-لینولنیک مانند روغن دانه انگور فرنگی سیاه، روغن گل مغربی و روغن گل گاو زبان می‌توانند به تسکین درد و بهبود عملکرد در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید کمک کنند.
آلوئه ورا
آلوئه ورا یک گیاه است که به دلیل خواص فراوانی که برای سلامتی دارد، شهرت دارد. بسیاری از کرم‌ها و محصولات مرتبط با پوست، حاوی آلوئه ورا هستند، زیرا این گیاه خواص ضد میکروبی و ضد التهابی دارد. مواد موجود در آلوئه ورا به حذف رادیکال‌های آزاد از بدن کمک می‌کنند. همچنین، این مواد با جلوگیری از تولید آنزیم‌های التهابی، می‌توانند در کاهش التهاب موثر باشند.
باید توجه داشت که تحقیقات بسیار محدودی درباره درمان گیاهی دردهای زانو انجام شده است و روش‌های درمان گیاهی در مقایسه با روش‌های پزشکی کمتر استفاده می‌شوند. به همین دلیل، استفاده از روش‌های گیاهی برای درمان دردهای زانو نسبت به روش‌های پزشکی کمتر شایع است.
درمان پزشکی زانودرد
در صورتی که روش‌های درمانی گیاهی تاثیری در بهبود زانودرد نداشته باشند، از گزینه‌های پزشکی مختلفی جهت درمان و کاهش درد زانو استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی
جلسه اولیه فیزیوتراپی جهت تشخیص و تدوین برنامه درمانی مناسب از اهمیت زیادی برخوردار است. در طی این جلسه، متخصص فیزیوتراپی در ارتباط با سابقه پزشکی، عوامل موثر در افزایش و کاهش درد و هر گونه عامل دیگری که می‌تواند در بروز زانودرد موثر باشد، اطلاعات مورد نیاز را کسب خواهد کرد و معاینات لازم را انجام خواهد داد.
پس از معاینه، متخصص فیزیوتراپی جهت آغاز برنامه مناسب درمانی با بیمار همکاری می‌کند. مشارکت فعال بیمار در برنامه درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است. در ارتباط با درمان زانودرد با ورزش بایستی گفته شود که معمولا در برنامه درمانی از تمارین ورزشی جهت تقویت و بهبود قابلیت حرکتی زانو استفاده می‌شود. امکان دارد از بیمار خواسته شود که انجام تمارین ویژه ورزشی را در منزل نیز ادامه دهد.
مصرف دارو
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و داروهای دیگر می‌توانند به رفع زانودرد ناشی از التهاب مفصل کمک کنند. برخی از این داروها تنها بایستی توسط پزشک تجویز شوند و برخی دیگر از این داروها را می‌توان در منزل و بدون نیاز به نسخه نیز مصرف کرد.
داروهایی که به تسکین درد کمک می‌کنند عبارتند از:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی خوراکی یا موضعی
- کاپسایسین موضعی
- ترامادول
استامینوفن و دولوکستین (که یک داروی ضد افسردگی است) می‌توانند به تسکین درد کمک کنند. پزشکان استفاده از داروهای مُسکن مخدر (به غیر از ترامادول) را توصیه نمی‌کنند. برخی از این داروها (شامل ایبوپروفن و ناپروکسن) به صورت آنلاین و یا بدون نیاز به نسخه پزشک موجود هستند.
اولتراسوند
در روش اولتراسوند از امواج صوتی که باعث ایجاد ارتعاش می‌شوند جهت کاهش درد یا بهبود عملکرد مفصل زانو استفاده می‌شود. این ارتعاشات در فرکانس بالا ایجاد می‌شوند؛ به گونه‌ای که ارتعاشات برای شخصی که با اولتراسوند تحت درمان قرار می‌گیرد، قابل تشخیص نیستند.
معمولا اولتراسوند در کلینیک فیزیوتراپی و یا در مطب پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گزینه درمانی معمولا جهت کاهش زانودرد ناشی از آرتروز زانو به کار برده می‌شود.
استفاده از نوارهای درمانی کششی
استفاده از نوارهای درمانی کششی می‌تواند برای مداوای دردهای زانو مفید باشد. این روش همچنین برای حفاظت از زانو و پیشگیری از آسیب‌دیدگی‌های مختلف نیز استفاده می‌شود. نوارهای ویژه این منظور را در اطراف زانو قرار داده و با کنترل عضلات و مفاصل به کاهش درد کمک می‌کنند.
قبل از استفاده از نوارهای درمانی، مشاوره با یک متخصص فیزیوتراپی ضروری است. علاوه بر نوارها، از روش‌های درمانی دیگر شامل تمرینات ورزشی خاص و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده باید شود. برای بستن نوارها از تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌شود. در صورت وجود هرگونه عارضه‌ای که بتواند روی جریان خون تأثیر بگذارد، قبل از استفاده از نوارها، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
بلوک عصب ژنیکولار
این روش از انتقال سیگنال‌های درد توسط اعصاب ژنیکولار بین مفصل زانو و مغز جلوگیری می‌کند. به این منظور ابتدا از تزریق ماده بی‌حسی جهت تسکین موقتی استفاده می‌شود. در صورتی که این تزریق موثر باشد، از روش غیر جراحی به نام حذف با فرکانس رادیویی برای دستیابی به تسکین بلندمدت استفاده خواهد شد. در این روش از حرارت جهت لخته کردن پروتئین‌ها در عصب استفاده شده که در نهایت سبب توقف سیگنال‌های درد می‌شود.
تزریق کورتیزون
از تزریق کورتیزون جهت کاهش درد و ورم در مفصل زانویی که دچار آسیب‌دیدگی یا تخریب شده است، استفاده می‌شود. برای افرادی که کاندید مناسبی برای جراحی تعویض مفصل زانو هستند و یا در صورت وجود دردی که با روش‌هایی مانند کاهش وزن و تمارین ورزشی قابل رفع می‌باشد، تزریق کورتیزون گزینه درمانی مناسبی محسوب می‌شود. با توجه به این که استفاده بیش از حد از کورتیکو استروئید بدون وجود زمان بهبودی کافی بین تزریق‌ها سبب تخریب بافت‌ها می‌شود، این روش نباید بیش از چهار بار در سال مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از بریس زانو
امکان دارد از بریس جهت حفظ ثبات خارجی مفصل زانو استفاده شود. بریس‌ها از پلاستیک، فلز، چرم و یا فوم ساخته می‌شوند و برای حفظ ثبات مفصل، کاهش درد و التهاب و تقویت عضلات زانو مورد استفاده قرار می‌گیرند. بریس بر قسمت‌های جانبی مفصل فشار وارد کرده و سبب بهبود راستای مفصل شده و در نتیجه باعث کاهش تماس بین دو سطح استخوانی و کاهش درد زانو در زمان افزایش حرکت می‌شود.
تزریق ژل
مایع مفصلی سبب از بین رفتن سایش و اصطکاک در مفصل زانو می‌شود. اسید هیالورونیک در مایع مفصلی و بیشتر بافت‌های بدن وجود دارد. در یک شخص سالم، اسید هیالورونیک موجود در مایع مفصل دارای وزن مولکولی 5-4 میلیون می‌باشد و سبب ایجاد خاصیت ارتجاعی و وسیکوزیته (سیالیت) مایع مفصلی می‌شود. اسید هیالورونیک همچنین به پروتئوگلیکان‌ها متصل شده و سبب حفظ ثبات غضروف مفصلی می‌شود. در زمان بروز زانودرد، وزن مولکولی اسید هیالورونیک کاهش یافته و سبب کاهش وسیکوزیته مایع مفصلی و افزایش اصطکاک می‌شود.
تزریق هیالگان (مایع ژل‌مانند) سبب روان‌سازی و بهبود خاصیت جذب ضربه در داخل مفصل زانو و همچنین کاهش اصطکاک و سایش می‌شود. البته این روش تنها در حدود 50 درصد از افراد سبب بهبود علائم می‌شود. تزریق بایستی هر هفته یک بار، در طول مدت سه هفته مورد استفاده قرار گیرد. امکان دارد به استفاده مجدد از این روش پس از شش ماه نیاز باشد. ممکن است 5 نوبت تزریق جهت بهبود علائم استفاده شود؛ ولی طبق تحقیقات انجام شده، پس از 3 یا 5 نوبت تزریق هیچ تفاوتی در بهبود علائم مشاهده نشده است.
درمان با پی آر پی
در روش درمان با پی آر پی، از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت در مفصل زانو استفاده می‌شود. پلاکت‌ها از بدن بیمار گرفته می‌شوند و در سانتریفیوژ از هم جدا شده و سپس بخش‌های خاصی از پلاسما در زانو تزریق خواهند شد. در ارتباط با تاثیر روش پی آر پی و استفاده از این روش درمانی ابتدا بایستی با پزشک مشورت شود.
طب سوزنی
زمانی که سوزن‌های مخصوص طب سوزنی بر روی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند، سیگنالی در طول طناب نخاعی به مغز ارسال شده و امکان دارد سبب آزاد شدن هورمون اندروفین شود.
طب سوزنی همچنین می‌تواند سبب کاهش تولید کوتیزول در بدن شود. با کاهش درد و التهاب پس از طب سوزنی، عملکرد و قابلیت حرکتی زانو به صورت موقتی بهبود پیدا می‌کند.
درمان زانودرد با ماساژ
ماساژدرمانی گزینه مناسبی جهت رفع زانودرد محسوب می‌شود. تاندون کشکک زانو به عضلات چهارسر ران متصل است و از روی کشکک زانو عبور می‌کند. تنش در بطن عضله و بافت اطراف این عضله می‌تواند سبب کشیدگی تاندون و بروز درد شود. ماساژدرمانی در قسمت عضله چهارسر ران و نوار ایلیو تیبیال می‌تواند به رفع تنش و بهبود عضلات همسترینگ، باسن و لگن کمک کند. استفاده از روش‌های دیگری مانند کاپینگ (بادکش) و آزادسازی بافت همبند عضلانی در قسمت عضله چهارسر ران نیز به این منظور مفید هستند.
شاک‌ویو تراپی
درمان با شاک‌ویو به همراه فیزیوتراپی جهت توان‌بخشی، بهبود علائم و تقویت جسمانی بیمار استفاده می‌شود. در این روش، امواج صوتی به همراه امواج فشاری سبب از بین رفتن بافت اسکار و بهبود جریان خون و تولید کلاژن می‌شوند. شاک‌ویو تراپی سبب تسریع روند بهبود، حفظ سلامتی بافت‌ها، افزایش کارآیی عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها می‌شود.
جراحی برای درمان زانودرد
جراحی میکروفرکچر زانو
در این نوع جراحی که توسط روش لاپاروسکوپی انجام می‌شود، با استفاده از مته سوراخ‌هایی در سطح استخوان ایجاد می‌شوند. این روش سبب تحریک رشد غضروف جدید از مغز استخوان خواهد شد. استفاده از این تکنیک در موارد التهاب شدید مفصل توصیه نمی‌شود.
اتوگرافت موزائیک پلاستی
اتوگرافت موزائیک پلاستی یک روش آرتروسکوپی است. در این روش قطعات کوچک غضروف بدن بیمار، جهت ترمیم نقص‌های موجود در غضروف مفصل زانو پیوند زده می‌شوند. در صورتی که نقص‌های غضروف مفصل زانو بیش از حد بزرگ و وسیع باشند، امکان دارد از الوگرافت (غضروف استریل شده جسد یک شخص دیگر) استفاده شود.
منیسکتومی
در روش جراحی منیسکتومی، بخشی از غضروف مینیسک از مفصل زانو برداشته می‌شود. مینیسک دارای خاصیت جذب ضربه می‌باشد که در قسمت‌های انتهایی استخوان قرار گرفته است. پارگی‌های کوچکتر مینیسک معمولا جهت رفع علائم پارگی مینیسک برداشته خواهند شد.
بازسازی رباط صلیبی قدامی
رباط صلیبی قدامی یکی از چهار رباط اصلی زانو است که نقش حفظ ثبات زانو را دارد. اهمیت بالایی در حفظ استحکام و ثبات زانو دارد. آسیب به این رباط معمولاً منجر به علائمی مشابه عدم ثبات زانو می‌شود. به همین دلیل، جراحی در بسیاری از موارد برای درمان پارگی رباط صلیبی قدامی استفاده می‌شود.
آسیب‌دیدگی رباط صلیبی قدامی معمولا با فعالیت‌های ورزشی مرتبط می‌باشد. البته در اثر انجام فعالیت‌های روزانه نیز ممکن است این رباط دچار آسیب‌دیدگی شود.
