درد زانو یکی از گله‌های شایع در بین کودکان و نوجوانان است. با رشد کودکان، عضلات، تاندون‌ها، استخوان‌ها و رباط‌های آن‌ها کشیده می‌شوند. این روند دردناک نیست. ولی در صورتی که تمامی اجزا به‌طور هماهنگ رشد نکنند ممکن است این روند دردناک باشد.
دردهای ناشی از روند رشد معمولاً در ران، پا، زانو و ساق پا احساس می‌شوند. کودکان ممکن است در زمان‌های مختلفی احساس درد زانو داشته باشند که می‌تواند ناشی از رشد، پیچ خوردگی در ناحیه‌ی زانو و یا دیگر عارضه‌های پزشکی باشد. زانوی کودکان احتمالاً مهم‌ترین عضو بدن آن‌هاست چراکه اصلی‌ترین حامل وزن بدن آن‌هاست. به کودکان خود کمک کنید تا در زمان جوانی به‌خوبی از زانوهای خود مراقبت کنند تا بدین ترتیب از بیماری‌های مربوط به زانو مثل پوکی استخوان و استئوآرتریت در زمان بزرگسالی پیشگیری شود.
علل
پریدن زیاد، بازی کردن و یا ورزش‌های شدید و طولانی‌مدت و یا وارد شدن فشار بیش از حد بر روی زانو به هنگام بازی کردن و فعالیت‌های دیگر می‌توانند باعث درد در زانو شوند. درد زانو در اکثر موارد به صورت غیر اختصاصی توسط کودکان توصیف شده و می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. در برخی از موارد ممکن است علت دقیق آن شناخته نشود. در زیر به برخی از علل احتمالی زانودرد اشاره می‌کنیم:
- التهاب در اطراف و نزدیکی مفصل زانو
- درد ارجاعی از مشکلات لگن
- فشار مکانیکی بر روی استخوان‌ها و تاندون‌ها در جلوی زانو در اثر فعالیت‌های فیزیکی و یا رشد سریع
- ناموزون بودن استخوان کشکک زانو (پاتلا)
- رباط‌ها و دیگر بافت‌های نرم در اطراف زانو ممکن است آسیب دیده و ملتهب شده باشند
- ممکن است یک تومور استخوانی وجود داشته باشد
علائم
درد، اصلی‌ترین علامت زانودرد در کودکان است. کودکان ممکن است همراه با درد، موارد زیر را نیز تجربه کنند:
- احساس ضربان در زانو
- درد در ران‌ها، ساق‌ها و بخش خلفی زانو
- حساسیت تاندون کشکک زانو نسبت به لمس
- تورم در ناحیه‌ی زانو
- گرفتگی مفاصل
- تب (آرتروز جوانی)
- سفت بودن عضلات همسترینگ و چهار سر رانی
- تورم بر روی استخوان ساق پا
- مفاصل گرم و قرمز در موارد آرتروز جوانی (علائم آرتروز بسته به نوع آرتروز که کودک به آن مبتلا شده است متفاوت خواهند بود)
کودک ممکن است یک یا چند مورد از علائم ذکر شده را تجربه کند که به نوع زانودرد بستگی خواهد داشت.
تشخیص
زمانی که به پزشک مراجعه کنید، او از شما در مورد نوع درد، مدت زمان وجود آن و زمان‌هایی که کودک شما بیشترین درد را دارد سؤالاتی را خواهد پرسید.
ممکن است پزشک در مورد دیگر علائم مثل تب و راش‌های پوستی که نشان دهنده‌ی آرتروز جوانی می‌باشند نیز سؤالاتی بپرسد. پس از انجام معاینه‌ی فیزیکی، عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس، اسکن MRI، سی تی اسکن و یا آزمایش خون نیز ممکن است برای شما تجویز شوند.
درمان زانودرد در کودکان
درمان زانودرد در کودکان به علت آن بستگی دارد. روش‌های استاندارد درمان زانودرد نیز در زیر توضیح داده شده‌اند.
استراحت
اگر درد در اثر پیچ خوردگی در عضلات یا رباط‌ها ایجاد شده باشد، استراحت داده به زانو می‌تواند درد را تسکین دهد. برای راحتی بیشتر، در زمان استراحت یک بالش کوچک در زیر زانوی خود قرار دهید.
کمپرس سرد
استفاده از یخ ممکن است در صورت همراهی با درد و تورم مفید باشد. پس از بروز جراحت، بهتر است بلافاصله از یک کمپرس سرد استفاده کنید تا احتمال بروز تورم به حداقل برسد. همچنین، در طی 48 ساعت اول پس از آسیب، از استفاده از آب داغ، حمام آب گرم یا دوش گرفتن با آب گرم خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است باعث تشدید تورم شود.
فشار
تورم زانو را می‌توان با محکم بستن آن با استفاده از یک باند لاستیکی کاهش داد (نه زیاد محکم). این باند تورم را کاهش داده و آسیب زانو را تسکین می‌دهد. با کاهش تورم، درد نیز کاهش خواهد یافت.
بالا بردن زانو
می‌توان با کشیدن زانو و بالا نگه داشتن آن، تورم را کاهش داد. زمانی که نشسته‌اید، یک پشتی نرم در زیر زانوی خود قرار داده و آن را بالاتر از سطح قلب خود ببرید. زمانی که خوابیده‌اید یک زانوی در زیر زانو قرار داده و آن را کمی بالا ببرید.
وسایل طبی و کفش‌های مخصوص
ممکن است پزشک به‌منظور جلوگیری از چرخش بیش از حد پا به داخل به‌منظور کاهش درد، به شما توصیه کند تا از کفی‌های طبی در کفش خود استفاده کنید. به ورزشکاران توصیه می‌شود از کفش‌های ورزشی مخصوص استفاده کنند که به‌خوبی در طول فعالیت‌های ورزشی از پا حمایت کرده و از آسیب‌های جلوگیری می‌کند.
بریس زانو
توصیه می‌شود استفاده از بریس زانو معمولاً برای ورزشکاران جوانی که در حال تمرین هستند مورد استفاده قرار گیرد. انواع مختلفی از بریس‌های حمایت کننده زانو وجود دارند که برای استفاده‌های متفاوت طراحی شده‌اند.
- استفاده از آستین زانو برای درمان درد کشککی رانی (پاتلوفمورال) و کاهش تورم توصیه می‌شود. این آستین روی زانو قرار می‌گیرد و علاوه بر فشرده‌سازی، با گرم نگه داشتن منطقه نیز کمک می‌کند.
- پدهای زانو با آسترهای اضافی تولید می‌شوند و بیشتر برای استفاده پیشگیرانه تا درمانی جهت تسکین درد زانو استفاده می‌شوند. این پدها به‌خصوص در هنگام ورزش و انجام فعالیت‌هایی مانند اسکیت بورد، می‌توانند از وقوع آسیب جلوگیری کنند.
- بریس‌های ارتز پاتلا به بریس‌هایی گفته می‌شود که برای نگه‌داشتن استخوان کشکک زانو در یک موقعیت خاص و جلوگیری از دررفتگی آن طراحی شده‌اند. برخی ورزشکاران برای کاهش درد پاتلوفمورال از این بریس‌ها استفاده می‌کنند.
- نوارهای پاتلا بیشتر توسط ورزشکارانی با درد در جلوی زانو استفاده می‌شوند. این نوارها زیر استخوان کشکک زانو قرار می‌گیرند و فشاری به تاندون پاتلار اعمال می‌کنند.
- بریس‌های لولا دار زانو برای حمایت از رباط‌های اطراف زانو و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از ورزش‌های تماسی مانند فوتبال استفاده می‌شوند.
با این حال، به یاد داشته باشید که قبل از استفاده از بریس زانو برای درمان زانودرد در کودکان، حتماً با پزشک مشورت کنید.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
معمولاً برای درمان زانودرد دارو تجویز نمی‌شود مگر اینکه درد به علت التهاب ایجاد شده باشد که در این مورد می‌توان از داروهای بدون نیاز به نسخه مثل ایبوپروفن برای کاهش درد استفاده کرد. با این حال، حتماً قبل از دادن این داروها به کودک خود، با پزشک مشورت کنید.
ماساژ
اگر تورمی وجود ندارد، می‌توان درد زانوی کودک یا نوجوان را با ماساژ ملایم تسکین داد. ماساژ به تقویت گردش خون و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های بسیار مؤثر برای درمان زانودرد در بزرگسالان و کودکان است. در بیشتر موارد، زانودرد در جلوی زانو احساس می‌شود و ناشی از پیچ خوردن عضلات و تاندون‌های زانو است. از این رو، ورزش زانو می‌تواند به کاهش درد و همچنین کاهش خطر تکرار درد کمک کند.
ورزش
تمرینات ساده و آسانی وجود دارند که کودکان می‌توانند در خانه آن‌ها را انجام دهند تا زانودرد آن‌ها تسکین پیدا کند. برای مثال تمرین کشش عضلات همسترینگ یک تمرین گرم کردنی است که می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌هایی که به هنگام بازی یا ورزش کردن اتفاق می افتند نیز کمک کند.
- بر روی زمین نشسته و پاهای خود را در جلوی خود دراز کنید
- دست‌ها را به‌طور موازی با پاها به سمت جلو بکشید
- در حالی که کمر را صاف نگه داشته‌اید، به طرف جلو خم شده و با نوک انگشتان دست، نوک انگشتان پای خود را لمس کنید
- این حالت را به مدت 10 ثانیه حفظ کرده و به موقعیت اولیه بازگردید.
- این تمرین را 5 مرتبه تکرار کنید.
عمل جراحی
بسته به علت احساس درد در کودک یا نوجوان، ممکن است انجام عمل جراحی در برخی از موارد لازم باشد. این مورد باید شخصاً با پزشک کودک مورد بحث قرار گیرد.
