بی ثباتی و یا احساس خالی شدن زانو، نشانه ای از مشکلات مختلف احتمالی در زانوی شما می‌باشد. رباط صلیبی قدامی، صلیبی خلفی و رباط‌های موازی میانی، پارگی رباط، پارگی منیسک، ضایعات پاتلوفمورال، ضعف چهار سر یا فشردگی عصب فمور، همگی علل احتمالی بی ثباتی زانو هستند. مهم است که زانوی شما به طور دقیق توسط پزشک ارزیابی شود تا علت بی ثباتی زانو مشخص گردد. اگر عمل جراحی لازم نباشد یا اگر به تازگی جراحی روی زانوی خود انجام داده اید، پزشک به شما کمک می‌کند تا عملکرد طبیعی خود را با برنامه توانبخشی همراه با تمرینات تقویتی و تحریک عضو بهبود دهید.
درمان بی‌ثباتی زانو می‌تواند به طور کلی پیچیده باشد. اما اولین گام برای تعیین روش درمان بی‌ثباتی زانو، تشخیص علائم بیمار است. برای این منظور، تاریخچه بالینی کاملی لازم است تا مشخص شود آیا آسیب به صورت حاد یا مزمن است. همچنین، ارزیابی جامعی نیز باید صورت گیرد تا آسیب به رباط‌های خاص زانو (که ممکن است با استفاده از تصاویر فشاری به طور دقیق اندازه‌گیری شوند) و وضعیت بیمار و شیب تیبیال (به ویژه در موارد صدمات مزمن) ارزیابی شود.
اگرچه برخی افراد نیاز به جراحی برای تثبیت زانو دارند، اما بسیاری از موارد بی‌ثباتی زانو با تغییر در نحوه فعالیت و رژیم غذایی، بهبود می‌یابند. استفاده از کمپرس گرم و سرد و استفاده از عصا می‌تواند در کاهش آسیب موثر باشد تا زمانی که به یک روش درمانی مناسب دست پیدا کنید.
توصیه می‌شود قبل از شروع هرگونه روش درمانی، با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید. آنها می‌توانند براساس شدت بی‌ثباتی و وضعیت شما، به شما راهنمایی کنند و برنامه درمانی مناسبی را تعیین کنند.
دلیل خالی کردن زانو چیست؟
بی‌ثباتی زانو معمولاً ناشی از آسیب به یکی از رباط‌های زانو است که به عنوان علت شایع برشمرده می‌شود. رباط‌های زانو نقش مهمی در حفظ استحکام و ثبات زانو دارند. در صورت آسیب رباط‌ها، نیروهایی که بر مفصل زانو وارد می‌شوند، نا تعادل می‌شوند و این موضوع می‌تواند باعث احساس بی‌ثباتی زانو شود. آسیب‌های رباطی زانو عمدتاً در طول فعالیت‌های ورزشی رخ می‌دهد، به ویژه در ورزش‌هایی که شامل حرکات چرخشی یا تغییر جهت با سرعت بالا هستند. کشیدگی شدید رباط زانو یک آسیب دردناک است، اگرچه کشیدگی‌های جزئی بسیار شایع‌تر هستند. مشکلات مختلف می‌توانند باعث بی‌ثباتی زانو در طول فعالیت‌هایی که نیاز به تحمل وزن دارند، شوند. به عنوان مثال، اختلال پاتلوفمورال که به شرایطی اطلاق می‌شود که بر حرکت کشکک زانو تأثیر می‌گذارد، یکی از علل شایع بی‌ثباتی زانو است. همچنین، ضعف عضلات چهارسر ران و یا ناتوانی در دستیابی به طیف وسیعی از حرکات در مفصل زانو، می‌توانند عواملی مشابه را نتیجه دهند.
علائم
ناپایداری زانو می‌تواند علائمی از ناراحتی خفیف گرفته تا خطر جدی سلامتی را به همراه داشته باشد و ممکن است منجر به احساس بی ثباتی، درد زانو و ناراحتی شود. استئوآرتریت اغلب در طولانی مدت ایجاد می‌شود، و سایش غضروف مفصلی را افزایش می‌دهد. در ابتدا، بی ثباتی به عنوان مثال با عدم قطعیت در هنگام راه رفتن یا درد تحت کشیدگی رو به افزایش توصیف می‌شود. بی ثباتی زانو می‌تواند با آزمایش‌های بالینی تایید یا رد شود.
راه‌های تشخیص این بیماری چیست؟
هنگامی که بی ثباتی زانو با روش‌های آزمایش بالینی تایید شد، در صورت بی ثباتی دردناک یا محدودیت حرکتی، آزمایش‌های بیشتری انجام می‌شود. این آزمایشات شامل اندازه گیری‌های مقایسه ای طول پا، معاینه جهت گیری لگن و آزمایشات خاص مفصلی، به عنوان مثال با استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و MRI می‌باشد.
خالی شدن زانو را چگونه درمان کنیم؟
درمان بی ثباتی زانو بستگی به مشکل زمینه ای دارد و اینکه آیا این مسئله حاد یا مزمن است. درمان‌ها عبارتند از
درمان اولیه
بی ثباتی مکرر زانو ممکن است نشانه ای از آسیب یا وضعیت درونی باشد، بنابراین توصیه می‌شود برای پیگیری به پزشک مراجعه کنید. در عین حال، سعی کنید به زانو استراحت بدهید و یا یک کمپرس گرم و یا سرد روی آن اعمال کنید. بیمار همچنین می‌تواند از بریس زانو یا از یک عصا استفاده کند تا خطر افتادن در حال سستی زانو را کاهش دهد.
فیزیوتراپی
برای درمان برخی از علت‌های خالی کردن زانو روش فیزیوتراپی توصیه می‌شود. فیزیوتراپی یکی از روش‌های موثر در بالا بردن سرعت بهبودی و توانبخشی بیمار است. در جلسات فیزیوتراپی، پزشک با استفاده از روش‌هایی مانند ورزش درمانی به تقویت ماهیچه‌ها و مفاصل زانو می‌پردازد و دامنه حرکت زانو را افزایش می‌دهد.
پی آر پی
استفاده از تزریق پی آر پی یکی از روش‌های موثر در درمان بی‌ثباتی زانو است. این روش با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به نقاط مشکل‌دار مانند رباط‌ها یا بافت‌های نرم، بهبود و درمان ایجاد می‌کند. تزریق‌ها به طور معمول در نواحی ضعیف و آسیب دیده ساختارهای زانو انجام می‌شوند. این تزریق‌ها حاوی پرولیفرانت هستند که با تحریک بدن به‌منظور ترمیم و بهبود از طریق واکنش التهابی ملایم عمل می‌کنند. ایجاد التهاب محلی باعث می‌شود که سلول‌های ترمیمی به منطقه آسیب دیده مهاجرت کنند و بافت جدید تشکیل دهند، رباط‌های قوی‌تری ایجاد کنند و بافت نرم را بازسازی کنند. همچنین، تقویت رباط‌ها و بهبود بافت نرم، به ساختارهای زانو کمک می‌کند تا به شکل طبیعی عمل کنند و بی‌ثباتی را کاهش دهند. با بهبود عملکرد زانو، درد نیز کاهش می‌یابد.
ورزش
با کمک گرفتن از برخی ورزش‌ها می توان خالی کردن زانو را درمان کرد. از آنجا که لگن، همسترینگ و چهارسر همگی با هم کار می کنند تا به کشکک زانو کمک کنند تا هنگام خم شدن زانو به راحتی حرکت کنند، مهم است که تمام این عضلات تقویت شوند و از همه آنها برای حفظ قدرت و انعطاف زانو استفاده کنید. بی ثباتی زانو می‌تواند منجر به آسیب‌های ACL، درد تاندون‌ها و بسیاری از آسیب‌های پایین تنه دیگر شود، بنابراین اهمیت قدرت زانو نباید نادیده گرفته شود. برای جلوگیری از این آسیب‌ها و بهبود عملکرد ورزشی، بهتر است که حرکات تقویت زانو را به برنامه ورزشی خود اضافه کنید.
پل با عضله سرینی
پل زدن با عضلات باسن یکی از رایج ترین تمرینات تقویت زانو می‌باشد و می‌تواند به صورت روزانه انجام شود. برای انجام این تمرین:
- با دراز کشیدن روی کمر و قرار دادن باها روی زمین شروع کنید و زانوها را در زاویه 90 درجه خم نمایید.
- برای ایجاد یک خط راست و قطری از زانوها به شانه‌ها، باسن را به بالا فشار دهید و سپس پایین بیاورید.
- بر استفاده از عضله سرینی که در این حرکت مخالف همسترینگ است، تمرکز کنید.
- دو ست ده تایی انجام دهید.
- هنگامی که این حرکت بسیار آسان می‌شود، سعی کنید پل‌های تک پا را با بلند کردن یک پا در هوا و حفظ فرم مناسب انجام دهید.
بالا بردن وزنه به صورت تک پا
بالا بردن وزنه به صورت تک پا کمک می‌کند تا تعادل و وضعیت بدن را بهبود بخشید، در حالی که انعطاف پذیری و قدرت سرینی همسترینگ را افزایش می‌دهد. برای انجام این تمرین:
- با جدا کردن پاها به اندازه عرض لگن شروع کنید و پاها را به سمت جلو قرار دهید.
- یک پا را عقب قرار دهید و فقط انگشت پا زمین را لمس کند.
- برای حرکات پیشرفته، پای عقب را به طور کامل از زمین جدا کنید به طوری که بیمار تنها با پای جلویی خود پشتیبانی شود.
- در حالی که سعی می‌کنید زانو و کمر نسبتا صاف نگه دارید، از کمر خم شوید.
- ساق پا را عمودی نگه دارید، تا جایی که یک فرد با فرم مناسب می‌تواند پایین بیاید، خم شوید.
- توجه داشته باشید که اجازه ندهید زانو به داخل پایین بیاید.
- با فشار دادن عضله سرینی به موقعیت ایستاده بازگردید.
- دو ست ده تایی انجام دهید.
استپ زدن با وزنه
استپ زدن با وزنه با حداقل فشار به زانو، به تقویت چهارسر، سرینی و همسترینگ کمک می‌کند. این تمرین همچنین می‌تواند با افزودن یا کم کردن وزنه و تنظیم ارتفاع استپ، سخت تر یا ساده تر شود. ارتفاع استپ اولین چیزی است که باید در این تمرین در نظر گرفته شود. هرچه استپ پایین تر باشد، چهارسر بیشتر کار خواهد کرد. هرچه استپ بالاتر باشد، بیشتر همسترینگ و سرینی عمل خواهند کرد. مبتدی‌ها باید با یک استپ پایین، حدود شش تا هشت اینچ، شروع کنند و ارتفاع را با ساده تر شدن حرکت افزایش دهند.
- با ارتفاع و وزنه ترجیحی شروع کنید.
- با پای راست روی استپ بروید و پای چپ را کنار ان بالا ببرید تا روی استپ قرار گیرد.
- با پای چپ پایین بیایید
- برای تعداد مشخصی تمرین را تکرار کنید، سپس پای چپ را پای اول قرار دهید و همان تعداد تکرارها را انجام دهید.
جراحی
در برخی موارد، جراحی ضروری است. اگر بیمار قسمتی از استخوان یا بافت زانو را از دست داده باشد که باعث مشکلات مفصلی شده است، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. در این فرایند، بخش‌های آسیب دیده قابل برداشت هستند و رباط‌ها ممکن است آسیب ببینند و بافت‌های دیگر قابل ترمیم هستند. برای انجام این عمل، می‌توان از روش آرتروسکوپی استفاده کرد. در این روش، دو برش کوچک در هر دو طرف کشکک زانو قرار داده می‌شود و از دوربین‌ها و ابزارهای کوچک برای دسترسی به منطقه مورد نیاز استفاده می‌شود. همچنین، روش‌های جراحی تهاجمی بیشتری نیز وجود دارد، از جمله جایگزینی جزئی یا کامل زانو. این نوع درمان فقط در صورتی لازم است که آسیب زانو گسترده باشد.
