سندروم پلیکا در زانو (التهاب و تورم کپسول مفصلی) چگونه درمان می‌شود؟

سندرم پلیکا باعث درد زانو می‌شود و اساساً زمانی که کپسول سینوویال زانو تحریک می‌شود، بزرگ یا متورم می‌شود، این عارضه باعث درد شدن کل زانو و دشواری در حرکت آن می‌شود. پلیکا یک گروه از ضایعات در بافت‌های زانو است که در دوره جنینی برای توانایی عملکرد زانو به وجود می‌آید. این به این معنا است که می‌توان آن را از بدن برداشت کرد بدون این که تأثیر منفی‌ای بر عملکرد بدن داشته باشد، زیرا قبل از ایجاد سندرم، ظرفیت عملکردی آن به پایان رسیده است. این باقی‌مانده از بافت‌ها ممکن است در بدن برخی افراد بزرگ شود و سبب پلیکا شود، در حالی که در برخی دیگر ایجاد نمی‌شود. سندرم پلیکا ممکن است به دلیل انجام فعالیت‌هایی که باعث کشش زانو می‌شود، مانند حرکات چرخشی و کششی بیش از حد، ایجاد شود. به‌طور معمول، این عارضه بیشتر در ورزشکاران نسبت به افراد عادی رایج است. سندرم زانوی پلیکا ممکن است دردناک باشد، اما می‌توان با انجام تدابیر ورزشی درمانی، آن را درمان کرد.

علل

سندرم پلیکای زانو به رشد جنین ارتباط دارد. در دوران رشد، زانو بخشی از غشای سینوویال است. در واقع، سه بخش مجزا دارد. به هر حال، در ماه سوم تا چهارم رشد جنین، غشا بازجذب می‌شود و زانو به یک محفظه تنها منتقل می‌شود. به این بقایا پلیکای سینویال گفته می‌شود. پزشکان نمی‌توانند به طور قطع بگویند که چرا پلیکای علامت‌دار در برخی افراد ایجاد می‌شود اما فرضیه‌هایی در مورد علت ابتلا به سندرم پلیکا وجود دارد.

به نظر می‌رسد تورم، آسیب‌دیدگی، سستی بدن، پارگی مینیسک، آرتروز که یک اختلال مفصلی است باعث ترک‌خوردگی در غضروف و استخوان ساب کندرال شده و می‌تواند دلیل ابتلا به این عارضه باشد. در بسیاری از افراد، فشار آمدن یا استفاده بیش از حد از زانو نیز می‌تواند دلیل ابتلا به سندرم پلیکا باشد. افرادی که ورزش‌هایی را انجام می‌دهند که زانوی آنها به میزان زیادی درگیر می‌شود بیش از سایرین مستعد ابتلا به پلیکای علامت‌دار هستند. به عنوان مثال، دوندگان، دوچرخه‌سواران و افرادی که زیاد از پله بالا می‌روند بیشتر در معرض ابتلا به سندرم پلیکا هستند.

 علائم ابتلا به سندرم پلیکا

برخی از علائم ابتلا به سندرم پلیکا عبارتند از:

• درد زانو
• صدای تق‌تق زانو در هنگام حرکت دادن زانو
• پلیکای حساس به لمس
• درد همراه با فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از پله‌ها، اسکات و بلند شدن از روی صندلی
• آرتروفی در موارد مزمن

گاهی اوقات می‌توان درد را با قرار دادن یک لحاف بین زانوها تسکین داد. این معمولاً نشانه ابتلا به پلیکای متورم است.

تشخیص

با این که معاینه بالینی ضروری است اما تنها روش برای تشخیص نیست. برخی اقدامات تشخیصی عبارتند از:

• آزمایش برانگیختگی: در این آزمایش وضعیتی که باعث ابتلا به سندرم پلیکا می‌شود تحریک می‌شود. نتایج مثبت به این معنا است که بیمار در این آزمایش علائمی مشابه علائم این سندرم را تجربه می‌کند.
• رادیوگرافی: این آزمایش برای رد احتمال ابتلا به سندرم‌های دیگر که علائمی مشابه با سندرم پلیکا دارند انجام می‌شود. اگر بیمار مبتلا به پلیکای علامت‌دار باشد در این آزمایش می‌توان پی به وجود التهاب و هایپرتروفی برد.
• آرتروسکوپی: این یک روش جراحی کم تهاجمی است که در آن از طریق ایجاد یک شکاف، مفصل با یک اندوسکوپ مورد معاینه قرار می‌گیرد. با انجام این آزمایش هرماه با سی تی اسکن می‌توان پلیکا را مشاهده کرده و مشخص نمود که آیا تحریکی وجود دارد یا نه. امروزه به دلیل شک در معتبر بودن نتایج حاصل از این آزمایش و همچنین قرار گرفتن در معرض اشعه این آزمایش انجام نمی‌شود.
• ام آر آی: امروزه‌ام آر آی یک روش اولویت‌دار بوده که می‌تواند به رد احتمال دلایل دیگر که باعث درد زانو می‌شوند کمک کند. این روش برای تشخیص میزان ضخامت و گستردگی پلیکای سینویال مفید است.

درمان

فرد مبتلا به سندرم پلیکا متناسب با شدت علائمی که دارد می‌تواند از روش‌های مختلف درمانی کمک بگیرد. برخی از این روش‌های درمانی عبارتند از:

استراحت 

فعالیت‌های سنگین را متوقف کنید تا درد ناشی از ابتلا به سندرم پلیکا کاهش یابد. همچنین با استراحت کردن می‌توان تورم ناشی از ابتلا به این بیماری را نیز کنترل کرد.

سرما و گرما 

استفاده از درمان سرد، به وسیله استفاده از یخ، به کاهش درد و تورم ناشی از سندرم پلیکا کمک می‌کند. برای این منظور، باید هر 2 تا 3 ساعت یکبار، به مدت 10 تا 15 دقیقه، یخ را روی ناحیه متورم و دردناک قرار دهید. همچنین، این روش باید بلافاصله پس از انجام فعالیت‌هایی که منجر به بروز علائم می‌شوند، انجام شود. می‌توانید از بسته‌بندی یخ یا ماساژ با استفاده از قطعه یخ روی ناحیه آسیب‌دیده استفاده کنید.

همچنین، درمان گرم نیز ممکن است توسط پزشک پیش از انجام حرکات کششی و تقویتی توصیه شود. می‌توانید از یک بسته گرم استفاده کنید یا ناحیه دردناک را در آب گرم قرار دهید.

زانوبند طبی

نوارپیچی زانو یا استفاده از زانوبند طبی باعث می‌شود که پلیکا به سطح مفصل زانو تماس پیدا نکند.

داروها 

داروهای تجویزی توسط پزشک برای درمان سندرم پلیکا شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌شود. این داروها به کاهش احساس درد و همچنین کاهش تورم زانو کمک می‌کنند.

تزریق کورتیزون

تزریق کورتیزون در پلیکا یا در مفصل زانو می‌تواند به سرعت التهاب اطراف پلیکا را کاهش دهد. کورتیزون یک داروی ضدالتهابی قوی است اما باید در داخل مفصل تزریق شود.

پی آر پی 

یک روش نوآورانه برای درمان التهاب پلیکا بدون نیاز به انجام عمل جراحی آرتروسکوپی، تزریق پی آر پی است. در این روش، پلاسمای غنی‌شده با پلاکت فاکتورهای بهبود از خون فرد استخراج می‌شود. با تزریق پی آر پی به زانوی متورم، التهاب و درد کاهش می‌یابد و عوامل رشدی که به واسطه‌ی تزریق ترشح می‌شوند، فرآیند بهبود را تسریع می‌کنند. این روش بدون نیاز به انجام مداخلات جراحی تهاجمی به عمل می‌آید.

فیزیوتراپی 

فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود کامل آسیب‌دیدگی‌های ناشی از ابتلا به سندرم پلیکا منجر شود. این روش درمانی علاوه بر این که به بازیابی عملکردی اندام‌ها مانند قبل از آسیب‌دیدگی منجر می‌شود باعث کاهش چشمگیر درد و التهاب نیز می‌شود.

شاک ویو تراپی 

شاک ویو تراپی یک روش درمانی غیرتهاجمی است که برای سندرم پلیکا، دردهای موضعی عضلانی اسکلتی و دردهای ناشی از آسیب‌دیدگی‌ها استفاده می‌شود. در این روش، پالس‌های فشاری به ناحیه آسیب‌دیده اعمال می‌شوند. این پالس‌ها باعث ایجاد حفره‌ها و حباب‌هایی در تاندون یا بافت نرم ناحیه آسیب‌دیده می‌شوند، به خصوص در مناطقی که خونرسانی به آنها ضعیف است. این پالس‌ها باعث شکستن تاندون یا بافت نرم می‌شوند و بدن را به‌منظور شروع فرآیند خوددرمانی تحریک می‌کنند.

تمرین‌های ورزشی 

تمریناتی که برای درمان سندرم پلیکا به کار برده می‌شوند معمولاً باعث تقویت عضلات اطراف زانو مانند عضلات چهار سر ران و همسترینگ و همچنین اداکتورها و ابداکتورها می‌شود. برخی ورزش‌های مناسب برای درمان سندرم پلیکا عبارتند از:

• اکستنشن پسیو زانو به حالت طاق باز: برای انجام این تمرین باید یک رولر زیر مچ پای خود قرار دهید. قدرت جاذبه می‌تواند به کشش زانو کمک مکند. این تمرین را می‌توان با استفاده از وزنه‌هایی که با قسمت جلوی زانو قرار می‌دهید چالشی‌تر کنید.
• تمرینات مربوط به عضلات چهار سر ران: فرد باید روی شکم خود دراز کشیده و زانوی ها را روی یک نیمکت قرار دهید تا کشیده شوند.
• بلند کردن مستقیم پا: این کار به تقویت عضلات پا کمک می‌کند.
• پرس پا: این تمرین با استفاده از وزنه‌هایی که به پا اضافه می‌شود یا مقاومتی که برای پای فعال ایجاد می‌شود انجام می‌گردد.
• مینی اسکات: با چند اینچ فاصله از دیوار بایستید (پشت شما به دیوار باشد)، یک پا را بلند کرده و کف آن را به دیوار قرار دهید سپس به آرامی به پایین خم شوید تا زانوی پایی که به دیوار نچسبیده است خم شود.

راه رفتن، استفاده از دوچرخه ثابت، شنا کردن یا استفاده از تجهیزات الپتیکال نیز تمرین‌هایی هستند که می‌توانید در برنامه ورزشی خود قرار دهید.

انجام عمل جراحی 

اگر درمان‌های اولیه موفقیت‌آمیز نبودند باید عمل‌های جراحی مانند آرتروسکوپی برای برش پلیکا مورد نظر قرار گرفته شود.