توانبخشی روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) زانو با ماساژ و آب درمانی

همانند سایر مفصل‌های بدن، مفصل زانو می‌تواند توسط آرتریت روماتوئید نابود شود. آرتریت روماتوئید زانو (RA) یک بیماری مزمن خود ایمنی است که باعث درد، تورم، سفتی و از دست دادن عملکرد در مفاصل زانو می‌شود. با آرتریت روماتوئید به خصوص بافت‌های سالم که مربوط به مفصل زانو هستند که برای جذب صدمه یا شوک و امکان صاف و روان شدن حرکت بین استخوان‌ها طراحی شده‌اند، مورد حمله قرار می‌گیرند. در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی زانو، سلول‌های سفید خون باعث ایجاد التهاب در سینوویوم می‌شوند. این امر باعث می‌شود که بافت‌هایی که دیواره‌های مفاصل را می‌پوشانند ضخیم و متورم شوند و هنگام حرکت درد داشته باشند. التهاب مفصلی غیرقابل کنترل می‌تواند منجر به ساییدگی مفصل، کاهش حرکت و آسیب مفصلی به بسیاری از قسمت‌های مرتبط با بدن شود. به عبارت دیگر، افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی زانو ممکن است بدتر شدن درد و سفتی زانو را تجربه کنند، به خصوص اگر این آرتریت التهابی خاص با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا سایر پروتکل‌های درمانی استاندارد درمان نشود.

چرا زانو دچار روماتیسم مفصلی می‌شود؟

آرتریت روماتوئید زانو یک اختلال خودایمن است، به این معنی که ناشی از ناهنجاری در سیستم ایمنی بدن است. با این حال، پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله کند. گفته می‌شود که پزشکان مشخص کرده‌اند که چه چیزی می‌تواند عوامل کمک کننده برای این عارضه باشد.

عوامل ژنتیکی

ژن‌های خاصی وجود دارند که احتمالاً در بروز آرتریت روماتوئید نقش کوچکی داشته باشند، اگرچه نقش مستقیمی ندارند. به طور خاص، محققان چندین نشانگر ژنتیکی را شناسایی کرده‌اند که در کنترل واکنش‌های ایمنی معروف هستند. آنها مشاهده کرده‌اند که افرادی که یک نوع ژن خاص به نام HLA را دارند، تا 5 برابر بیشتر از افرادی که این ژن را ندارند، به بیماری آرتریت روماتوئید زانو مبتلا می‌شوند. با این حال، هر فردی که آرتریت روماتوئید زانو دارد، حتماً دارای ژن HLA نیست و همه افرادی که این ژن را دارند نیز به طور لزومی مبتلا به آرتریت روماتوئید نمی‌شوند. بنابراین، تحقیقات نشان می‌دهد که این ژن‌ها مستقیماً باعث بروز آرتریت روماتوئید نمی‌شوند، اما ممکن است بیماران را نسبت به بروز این بیماری حساس‌تر کنند.

عوامل محیطی

چندین عامل محیطی وجود دارد که در صورت همراه بودن با یک استعداد ژنتیکی، افرادی را در معرض خطر بالاتر ابتلا به رماتیسم مفصلی زانو قرار می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

•  باکتری‌ها و ویروس‌ها
•  قرار گرفتن در معرض دود
•  آلودگی هوا
•  حشره کش‌ها

همچنین خطرات متعددی وجود دارد که از خطرات شغلی مرتبط با محیط زیست می‌آید که عبارتند از:

•  روغن‌های معدنی
•  مواد معدنی سیلیس (در ابسدین، گرانیت، دیوریت، و ماسه سنگ یافت می‌شود).

نشانه‌های این بیماری چیست؟

آرتریت روماتوئید زانو یک بیماری التهابی مفصل است که به آرامی شروع می‌شود و در طول زمان پیشرفت می‌کند. متأسفانه گاهی اوقات تشخیص و کشف روماتیسم مفصلی می‌تواند دشوار باشد زیرا علائم اولیه اغلب نامحسوس و مشخص نشده هستند. چند تا از این علائم اولیه بیماری عبارتند از: خستگی و سفتی و حساسیت در مفاصل، که می‌توانند علائم عارضه‌های کمتر شدید دیگر نیز باشند. علاوه بر این، علائم روماتیسم زانو در هر بیمار به طور متفاوتی ظاهر می‌شوند و بسیاری از بیماران کلا علائمی ندارند. علائم دیگری از روماتیسم در زانو وجود دارند که از بافت متورم در مفاصل ایجاد می‌شوند. برخی از شایع‌ترین علائم گزارش شده توسط افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی زانو عبارتند از:

•  تورم: بافت زلاله‌ای در کلاهک‌های مفاصل زانو در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید معیوب می‌شود و سبب ضخیم شدن و تورم بافت می‌شود.
•  سفتی: مفاصل ملتهب زانو سفت می‌شوند و به درستی تکان دادنشان مشکل می‌شود. افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، سفتی مفاصل را تجربه می‌کنند، به خصوص در صبح‌ها و یا پس از مدت زمان طولانی استراحت، این عارضه می‌تواند در یک زمان ساعت‌ها به طول بی‌انجامد.
• درد: غضروف و استخوان در داخل مفاصل زانو در طول زمان ساییده می‌شوند. مفاصل توسط عضلات، رباط‌ها و تاندون‌های اطراف پشتیبانی می‌شوند، اما با روماتیسم مفصلی، این‌ها ضعیف می‌شوند و دیگر مفاصل را تثبیت نمی‌کنند. در نتیجه این باعث ایجاد درد شدید و آسیب مفصلی می‌شود.
•  قرمزی: مفاصل زانو می‌توانند گرم باشند و ممکن است هنگام تورم از به رنگ بیرون صورتی (یا حتی قرمز) ظاهر شوند.

راه‌های تشخیص این بیماری چیست؟

سابقه‌ی کامل، سلامتی کلی بیمار را تعیین خواهد کرد. بررسی زانوها برای دامنه حرکت مفاصل و بدشکلی انجام می‌شود. رادیوگرافی (اشعه ایکس) از مفاصل زانو انجام می‌شود. اشعه‌های ایکس استاندارد، از زانوها با حالت ایستاده بیمار گرفته می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است اسکن ام آر آی، سی تی اسکن یا اسکن استخوان لازم باشد.

درمان روماتیسم مفصلی زانو

درمان آرتریت روماتوئید زانو به منظور کاهش التهاب در مفاصل زانو، کاهش درد، پیشگیری از آسیب به مفصل و کاهش ناتوانی انجام می‌شود، و این امکان را به بیمار می‌دهد تا به حد امکان زندگی فعالی داشته باشد. شدت بیماری و عوامل دیگر، از جمله سبک زندگی، در انتخاب روش‌های درمان تأثیرگذار هستند. گزینه‌های درمانی آرتریت روماتوئید زانو شامل:

گرما و سرما درمانی

درمان‌های ساده گرما و سرما می‌توانند دنیایی از تفاوت را زمانی که پای درد آرتریت روماتوئید زانو به وسط می‌آید، ایجاد کنند. دوش یا حمام گرم و طولانی مدت، به خصوص در صبح، به کاهش سفتی در مفاصل زانو کمک می‌کند. از یک پتوی الکتریکی یا پد مرطوب کننده گرم در شب برای جلوگیری از شل شدن مفاصل زانو استفاده کنید. درمان‌های سرد بهترین راه برای از بین رفتن درد مفصل زانو، تورم و التهاب هستند. یک پک ژل یخ یا کیسه‌ی سبزیجات یخ زده را در یک حوله قرار دهید و آن را روی مفاصل دردناک برای تسکین سریع اعمال کنید.

وسایل کمکی

بیمار مبتلا به روماتیسم مفصلی زانو می‌تواند از دستگاه‌ها برای انجام فعالیت‌های روزانه به منظور کاهش فشار روی مفاصل آسیب دیده استفاده کند. ابزارهای گرفتنی می‌توانند به بیمار در بلند کردن اجسام کمک کنند. عصاها می‌توانند پیاده‌روی را ساده‌تر کنند. از پزشک در مورد ابزارهایی که برای راحت‌تر کردن زندگی روزمره بیمار در دسترس هستند سوال کنید.

داروها

در مراحل اولیه آرتریت روماتوئید زانو، داروهای ضد التهابی می‌توانند در کاهش درد موثر باشند و ممکن است پیشرفت تخریب مفصلی ناشی از روماتیسم مفصلی را کاهش دهند.

کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئیدها داروهای قدرتمندی هستند که می‌توانند به کاهش درد، سفتی و التهاب روماتیسم مفصلی زانو کمک کنند.
آنها می‌توانند به صورت موارد زیر مورد استفاده قرار گیرند:

•  قرص (به عنوان مثال، پردنیزولون)
•  تزریق مستقیم به مفصل زانو 

آنها معمولا برای تسکین درد در کوتاه مدت استفاده می‌شوند، برای مثال، در حالی که بیمار منتظر داروهای خود است تا اثر کند و یا در طول تشدید یا عود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی بخش مهمی از درمان آرتریت روماتوئید زانو است. پزشک ممکن است به بهبود وضعیت تندرستی و قدرت عضلانی کمک کند و با استفاده از بسیاری از روش‌های مختلف مانند ورزش، مفاصل زانو را انعطاف پذیرتر کند.

ماساژ

ماساژ منظم عضلات و مفاصل می‌تواند موجب کاهش قابل توجه درد در افراد مبتلا به آرتریت روماتویید زانو شود. استفاده منظم از درمان ساده منجر به بهبود درد، سفتی، دامنه حرکت، قدرت گرفتن دست و عملکرد کلی مفاصل می‌شود.

طب سوزنی

تصور می‌شود که طب سوزنی توانایی کاهش درد آرتریت روماتوئید زانو را دارد. طب سوزی شامل قرار دادن سوزن‌های نازک در نقاط خاص بدن است. تصور می‌شود که این روش باعث تغییر مسیر انرژی‌ها می‌شود و تعادل را به بدن باز می‌گرداند.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست

پزشک همچنین ممکن است قادر به کمک به تسکین درد روماتیسم مفصلی زانو با استفاده از تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) باشد. دستگاه تحریک الکتریکی عصب از راه پوست یک پالس کوچکی از برق را به مفصل آسیب دیده اعمال می‌کند، که انتهای عصب را بی‌حس می‌کند و می‌تواند به کاهش درد ناشی از روماتیسم مفصلی کمک کند.

آب درمانی

یکی از روش‌های درمان روماتوئید زانو از طریق آب، آب درمانی است. شنا نیز یکی از روش‌های آب درمانی است که به ویژه برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید زانو مفید است. در شنا، آب به بدن بیمار پشتیبانی می‌کند و میزان فشار بر روی مفاصل محدود می‌شود. علاوه بر شنا، یک ورزش مناسب دیگر در آب، راه رفتن در استخر است. تلاش برای حرکت در آب، عضلات را قوی‌تر می‌کند. بیمار می‌تواند در آب تا ارتفاع کمر یا قفسه سینه خود راه برود و یا روی کمربند شناوری قرار گیرد و در آب عمیق‌تر حرکت کند.

تمرینات

بهترین شکل ورزش، برای افرادی که مبتلا به آرتریت روماتویید زانو می‌باشند، تمریناتی هستند که حداقل تاثیر را روی مفاصل آسیب دیده دارند. در نظر داشته باشید که فعالیت‌هایی که به طور ناگهانی متوقف می‌شوند و تغییر جهت می‌دهند، مانند فوتبال یا بسکتبال ممکن است نامناسب باشند. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید زانو به علت خود آرتریت در معرض خطر بالاتر عارضه نازک شدن استخوان و پوکی استخوان هستند، و برای درمان آن از داروها استفاده می‌کنند و یا فعالیت‌های فیزیکی را کاهش می‌دهند. تمرینات تحمل وزن برای حفظ استخوان‌های بیمار مفید هستند. پیاده روی یک نوع تمرین خوب برای تحمل وزن است. یکی از تمریناتی که بیماران می‌توانند انجام دهند عبارت است از:

تمرین تای چای را امتحان کنید

تمرینات تای چی می‌تواند به بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید زانو کمک کند. یک برنامه تمرینات تای چی می‌تواند به بیمار کمک کند تا کیفیت زندگی، تحرک و احساس آرامش خود را بهبود بخشد. تای چی یک تمرین چینی باستان است که مجموعه‌ای از حرکات کند و پیوسته را به نمایش می‌گذارد. این تمرین بر حرکت فیزیکی، تمرکز ذهنی و تنفس منظم تمرکز دارد. بسیاری از افرادی که تای چی را تمرین می‌کنند، این کار را به منظور از بین بردن سفتی، بهبود قدرت و تعادل خود انجام می‌دهند.

چه کسی باید جراحی زانو را برای آرتریت روماتوئید در نظر بگیرد؟

بیمارانی که مبتلا به روماتیسم مفصلی هستند و درد زانوی بی‌امان و آرتروز زانو  دارند که به درمان و مدیریت پزشکی پاسخ مطلوبی نمی‌دهد، بایستی جایگزین زانو کامل را در نظر بگیرند. بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی با درگیری زانو در مراحل اولیه که هنوز آرتریت مخرب ندارند، اما درد و سینووییت دارند که به مدیریت و درمان پزشکی پاسخ نمی‌دهند، بایستی انجام آرتروسکوپی زانو را در نظر بگیرند.