تزریق ژل (هیالورونیک اسید) به غضروف زانو برای کاهش درد و تورم زانو

مفصل زانو ، یکی از مفاصل بسیار مهم بدن است که معمولا دچار مشکل می‌شود. هیالورونان به طور طبیعی در مایع سینوویال که اطراف مفاصل را احاطه می‌کند و به لغزش آنها روی یکدیگر کمک می‌کند ، رخ می‌دهد. در افراد مبتلا به آرتروز زانو ، پیوستگی و پایداری هیالورنان نازک می‌شود. هیالورونیک اسید ماده‌ای است که شباهت زیادی به مایع اطراف مفاصل سالم دارد و برای درمان آسیب دیدگی مایع مفاصل و کاهش زانو درد به حفره اطراف زانو تزریق می‌شود و از عملکرد مایع اطراف زانو تقلید می‌کند. این ماده با ایجاد لغزندگی و ساخت بالشتک مفصل زانو به تسکین درد ناشی از آرتروز کمک می‌کند. تزریق مشتقات هیالورونیک اسید برای تغییرات تحلیل برنده خفیف تا متوسط زانو تجویز می‌شود اما در مواردی که بیمار به آرتروز شدید یا مشکلات استخوانی مبتلا است تزریق این ماده پیشنهاد نمی‌شود. تزریق هیالورونیک اسید سریع و بدون درد است و می تواند تا 6 ماه به تسکین درد بیمار کمک کند.

تزریق ژل در زانو برای چه کسانی مناسب است ؟

ممکن است بیمار روش‌های دیگری را برای درمان آرتروز زانو امتحان کرده باشد مانند داورهای مسکن و تزریق کورتیزون اما نتیجه‌ای نگرفته باشند. اگر هنوز علیرغم این اقدامات درمانی هنوز علائم بیمار تسکین نیافته باشد، تزریق مشتقات هیالورونیک اسید می‌تواند گزینه مناسبی برای کاهش درد زانو، خشکی، و تورم باشد. البته به نظر می‌رسد که این روش درمانی در افراد مبتلا به آرتروز خفیف یا متوسط عملکرد بهتری دارد. انجام این روش درمانی در مواردی که بیمار سعی می‌کند جراحی زانویش را به تعویق بیاندازد کاملا منطقی است. به طور کلی پزشکان از تزریق مشتقات هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز استفاده می‌کنند، اما این روش می‌تواند برای افرادی که به انواع دیگری از آرتروز مانند آرتریت روماتوئید مبتلا هستند نیز مفید باشد. بیمار می‌تواند در خصوص مناسب بودن این روش برای آرتروز زانویش با پزشک مشورت کند. تزریق هیالورونیک اسید برای درمان آرتروز سایر مفاصل بدن انتخاب نمی‌شود. زانو محل مناسبی برای تزریق است، با این حال بیمار می‌تواند برای درمان آرتروز ران یا سایز نقاط بدن خود از این روش درمانی بهره بگیرد.

مراقبت‌های قبل از تزریق 

قبل از شروع درمان، مهم است که با پزشک خود درباره بیماری‌های خود مشورت کرده و در مورد داروهایی که استفاده می‌کنید، مانند آسپرین، به پزشک خود اطلاع دهید. به جز اگر پزشک دستور دیگری داده باشد، باید همه داروهای خود را به همان شیوه قبلی مصرف کنید. در روزی که باید تزریق درمانی انجام شود، می‌توانید همانند روزهای قبل غذا و آب بنوشید. در صورت بروز هرگونه علامت جدید مانند تب، باید به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین، می‌توانید لباس‌های گشاد بپوشید تا پزشک به راحتی به مفصل مورد نظر دسترسی داشته باشد. پزشک با شما در مورد مواردی که باید قبل از درمان رعایت شود، صحبت خواهد کرد.

نحوه تزریق مشتقات هیالورونیک اسید 

تزریق مشتقات هیالورونیک اسید به سرعت انجام می‌شود و می‌توان فرایند تزریق را در مطب پزشک نیز انجام داد . به طور کلی :

• پزشک محل تزریق را تمیز می‌کند.
• معمولا پزشک ماده بی حسی موضعی اطراف مفصل زانو تزریق می‌کند، بنابراین بیمار در هنگام درمان هیچ گونه ناراحتی یا دردی را احساس نخواهد کرد . گاهی اوقات پزشک از اسپری بی حسی استفاده می‌کند.
• در برخی موارد ، پزشک از عکسبرداری استفاده می کند تا بتواند هیالورونیک اسید را دقیقا در محل مورد تزریق کند. همچنین می‌تواند از التراسوند یا سایر وسایل برای مشاهده محل تزریق استفاده نماید.
• در صورتی که مقدار زیادی مایع در مفصل بیمار جمع شده باشد پزشک قبل از شروع تزریق ژل، اقدام به تخلیه بخشی از مایع می‌نمایند.
• پزشک برای تزریق هیالورونیک اسید از یک سرنگ استفاده می‌کند و ژل را درون فضای مفصل تزریق می‌نماید.
• سپس یک باند کوچک را روی محل تزریق قرار می‌دهد.

پزشک می‌تواند یک نمای کلی از آنچه قرار است در آینده رخ دهد برای بیمار ترسیم کند. براساس شرایط بیما، و محصولی که استفاده می‌کند ممکن است نیازی به تزریق بعدی نباشد، اما گاهی اوقات ممکن است چند هفته بعد نیاز به یک تا چهار تزریق باشد .

پس از تزریق هیالورونیک اسید چه اتفاقی می‌افتد؟ 

پس از تزریق، شما می‌توانید به منزل برگردید، اما قبل از رانندگی پس از تزریق، باید با پزشک خود مشورت کنید. برای مدت 48 ساعت بعد از تزریق، باید از ایستادن طولانی، راه رفتن بیش از حد، پریدن و بلند کردن اشیا سنگین خودداری کنید. برخی افراد پس از تزریق ممکن است درد، التهاب و تورم داشته باشند. این علائم معمولاً به مدت زمان کوتاهی ادامه دارند. برای تسکین درد، می‌توانید از یک تکه یخ استفاده کنید و آن را روی محل تزریق قرار دهید. اگر این علائم تسکین نیابند یا درد، التهاب، تورم و حتی تب شما بیشتر شوند، باید به پزشک خود اطلاع دهید. پیروی از همه دستورات پزشک در مورد مصرف داروها و مراقبت‌های بعد از تزریق بسیار مهم است. همچنین، باید در جلسات تعیین شده به مطب پزشک مراجعه کنید. لازم به ذکر است که اگر تمام مراحل درمان و تزریق به درستی انجام نشود، نتیجه مطلوبی به دست نخواهید آورد و نباید انتظار داشته باشید که تزریق هیالورونیک اسید به طور فوری علائم را تسکین دهد. ممکن است چند هفته طول بکشد تا تفاوت را احساس کنید و حتی تسکین علائم ممکن است چند ماه طول بکشد. اگر تزریق مشتقات هیالورونیک اسید نتایج مطلوبی داشت، می‌توانید آن را در بازه زمانی 6 ماه تا چند ماه بعد مجدداً تکرار کنید. با این حال، این روش برای همه افراد مناسب نیست و در صورتی که تزریق ژل برای شما موثر نبود، باید با پزشک خود در مورد سایر روش‌های درمانی مانند جراحی مفصل مشورت کنید.

توانبخشی بعد از تزریق هیالورونیک اسید

اگرچه به نظر می‌رسد که تزریق ژل جایگاه مفیدی در درمان آرتروز زانو دارد، عملکرد آن در کنار سایر روش‌های اثبات شده، عالی خواهد بود. در صورتی که تزریق ژل در کنار موارد زیر انجام شود نتایج بهتری به دست خواهد آمد:

• انجام دادن تمرینات ایروبیک
• انجام دادن تمرینات کشتی و تمرینات مخصوص افزایش دامنه حرکت که توسط متخصص طب ورزش آموزش داده می‌شود.
• کاهش وزن
• استفاده از کمپرس سرد و گرم
• قرار دادن کفی طبی درون کفش
• ماساژ درمانی
• استفاده از برخی وسایل مانند عصا برای کاهش فشاری که به زانو وارد می‌شود.
• انجام دادن برنامه‌های فیزیوتراپی

تزریق مشتقات هیالورونیک اسید با کاهش درد و افزایش حرکات مفصل زانو به افزایش توانایی بیماری برای مراقبت از آرتروز زانو کمک می‌کند.

عوارض تزریق ژل در زانو چیست؟ 

معمولا اکثر افرادی که تحت درمان با هیالورونیک اسید قرار می‌گیرند با هیچ گونه مشکلی مواجه نمی‌شوند، اما درصد کمی از افراد به مشکل بر می‌خورند. تشدید آرتروز پس از تزریق ژل، شایع ترین مشکلی است که بیماران با آن مواجه می‌شوند. این مساله می‌تواند منجر به درد و تورم بیشتر شود. پزشکان هنوز در حال تحقیق و بررسی درباره بهترین روش برای کاهش شاخص این عوارض هستند. برخی از عوارض تزریق ژل که کمتر رخ می‌دهند عبارتند از:

• خونریزی
• واکنش آلرژیک
• درد در محل تزریق
• عفونت ( در صورتی که در هر قسمتی از بدن عفونت وجود داشته باشد باید بیمار تا زمان بهبودی، تزریق ژل را به تاخیر بیاندازد)

سوالات متداول 

پرسش‌های متداول مردم درباره تزریق هیالورونیک اسید در زانو عبارتند از:

تفاوت انواع مختلف مشتقات هیالورونیک اسید چیست؟ 

 برندهای مختلفی از مشتقات هیالورونیک اسید وجود دارد اما همه آنها شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند. تفاوت آنها عمدتا در تعداد دفعات تزریق و میزان تاثیرگذاری و کاهش درد است.

تزریق مشتقات هیالورونیک اسید چه مدت طول می‌کشد؟ هرچند وقت یکبار باید تزریق دارو تکرار شود ؟

قوانینی مختلفی در خصوص هریک از انواع برندهای هیالورونیک اسید وجود دارد که تعداد دفعات نیاز به تزریق و مدت زمان پایداری نتایج را مشخص کرده است. به طور متوسط نتایج تزریق ژل حدود سه ماه باقی می‌ماند.

معمولا پس از تزریق چه مدت طول می‌کشد تا درد بیمار تسکین یابد ؟ 

استفاده از تزریق ژل در همه افراد نتایج یکسانی ندارد. برخی افراد پس از تحت درمان با ژل قرار گرفتن، ادعا می‌کنند که در مدت سه تا پنج هفته پس از تزریق، درد آنها کاهش می‌یابد، در حالی که در برخی افراد دیگر این زمان بیشتر است. اکثر بیماران می‌گویند که بین 8 تا 12 هفته پس از شروع درمان، درد آنها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. مدت زمان تسکین درد در افراد مختلف متفاوت است و برخی بیماران ممکن است بیش از 6 ماه طول بکشد تا نتایج مطلوب تزریق ژل را تجربه کنند.

آیا تزریق مشتقات هیالورونیک اسید می‌تواند یک گزینه درمانی جایگزین برای عمل جراحی باشد ؟

پاسخ این سوال منفی است، تزریق ژل در افراد مبتلا به آرتروز شدید انجام نمی‌شود و تزریق هیالورونیک اسید نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای تعویض کامل مفصل زانو باشد. در مواردی که سایر گزینه‌های  درمانی موجود برای آرتروز شدید زانو مفید نبوده‌اند، انجام عمل جراحی ضروری خواهد بود. عمل جراحی تعویض مفصل زانو در مواردی که آرتروز پیشرفت کرده است، بسیار سودمند خواهد بود.