سندرم درد پاتلوفمورال درد در جلوی زانوی شما، در اطراف ناحیه کشکک زانو، است. سندرم درد پاتلوفمورال، که گاهی زانوی دوندگان نیز نامیده می‌شود، در افرادی که ورزش‌هایی که شامل دویدن و پریدن می‌کنند شایع‌تر است اما ممکن است در افراد غیر ورزشکار نیز رخ دهد.
زانودرد معمولاً هنگامی‌که فرد می‌دود، از پله‌ها بالا پایین می‌رود، برای مدت طولانی می‌نشیند یا چمباتمه میزند، افزایش می‌یابد. علائم معمولاً با درمان محافظه‌کارانه، مانند تغییر در سطح فعالیت یا برنامه کاردرمانی کاهش می‌یابد.
دلایل ابتلا به سندرم پتلوفمورال
علت درد پاتلوفمورال هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده است، اما با عوامل زیر در ارتباط قرار می‌گیرد:
- استفاده مفرط از زانو: ورزش‌هایی که شامل دویدن و پریدن هستند، باعث ایجاد فشار مداوم بر روی مفصل زانو می‌شوند و می‌توانند باعث درد و ناراحتی زیر زانو شوند.
- عدم تعادل و ضعف عضلانی: آسیب زانوی ورزشکاران زمانی رخ می‌دهد که عضلات اطراف لگن و زانو به‌درستی در کشکک زانو قرار نگیرند. حرکت داخلی زانو در طول انجام حرکت‌هایی مانند اسکات با درد پاتلوفمورال همراه است.
- آسیب: سندرم درد پاتلوفمورال ممکن است به همراه آسیب کشکک زانو، مانند جابجایی یا شکستگی، رخ دهد.
- عمل جراحی: جراحی زانو، به‌ویژه ترمیم رباط صلیبی قدامی با استفاده از تاندون پاتلاگر به‌عنوان عضو پیوندی، می‌تواند باعث افزایش درد پاتلوفمورال شود.
نشانه‌های این بیماری چیست؟
سندرم درد پاتلوفمورال معمولاً باعث درد ملایم و درد در جلوی زانو می‌شود. این درد در این زمان‌ها می‌تواند شدید باشد:
- راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها
- زانو یا چرت زدن
- مدت‌زمان طولانی با زانو کمر نشسته
چه کسانی در معرض این عارضه هستند؟
عواملي كه سبب افزايش خطر آسیب زانوی دوندگان می‌شود عبارتند از:
- سن: سندرم درد پاتلوفمورال معمولاً نوجوانان و جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مشکلات زانو در افراد مسن بیشتر به علت آرتروز ایجاد می‌شود.
- جنسیت: زنان دو برابر مردان احتمال ابتلا به بیماری پاتلوفومورال را دارند. این اتفاق ممکن است به این دلیل باشد که لگن زن، به علت بزرگ‌تر بودن، زاویه‌ی استخوان‌هایی که در مفصل زانو به هم می‌رسند را افزایش می‌دهد.
- ورزش‌های خاص: انجام ورزش‌هایی که فرد در آن باید بدود یا بپرد، به‌خصوص هنگامی‌که فرد در سطح پیشرفته و حرفه‌ای ورزش می‌کند، می‌تواند فشار اضافی روی زانو ایجاد کند.
چه راه‌هایی برای تشخیص این بیماری وجود دارد؟
پزشک در مورد سابقه مشکلات زانوی بیمار از او سؤالاتی می‌کند و با فشار برخی نواحی زانو و حرکت ساق پا به موقعیت‌های مختلف، مشکلات دیگر با علائم مشابه با آسیب زانوی دوندگان را رد می‌کند.
برای کمک به تعیین علت زانودرد، پزشک ممکن است از آزمایش‌های تصویربرداری استفاده کند،مانند:
- اشعه ایکس: برای عکس‌برداری اشعه ایکس مقدار کمی تابش از بدن بیمار عبور می‌کند. این تکنیک به‌خوبی استخوان‌ها را نشان می‌دهد اما بافت‌های نرم بدن را به‌وضوح نشان نمی‌دهد.
- سی‌تی‌اسکن: سی‌تی‌اسکن تصاویر اشعه ایکس را از زوایای مختلف ترکیب می‌کند تا تصاویر چندوجهی از ساختارهای داخلی نشان دهد. سی‌تی‌اسکن‌ها می‌توانند هم استخوان و هم‌بافت نرم را نشان دهند اما این روش نسبت به اشعه ایکس ساده به مقدار بالاتری تابش نیاز دارد.
- ام آر آی: با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی، ام آرآی تصاویری دقیق از استخوان‌ها و بافت‌های نرم مانند رباط زانو و غضروف تولید می‌کند اما ام آرآی بسیار گران‌تر از اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن است.
راه‌های درمان درد زانوی دوندگان
درمان درد زانوی دوندگان و توان‌بخشی بر پایه کاهش علائم، شناسایی علل و تقویت یا آموزش مجدد ماهیچه‌هایی است که ممکن است به ایجاد آسیب کمک کرده باشند. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
مراقبت‌های خانگی
علاوه بر تغییر در فعالیت‌های روزانه، روش‌های زیر نیز توصیه می‌شود تا درد زانوی دوندگان را درمان کنید:
- استراحت: از ایجاد وزن و فشار روی زانوی دردناک اجتناب کنید.
- سرد کردن: چند بار در روز از بسته‌های یخ به مدت 20 دقیقه استفاده کنید. یخ را مستقیماً بر روی پوست قرار ندهید.
- فشرده‌سازی: برای جلوگیری از تورم اضافی، زانو را به‌آرامی در باند الاستیک بپیچانید و سوراخی در ناحیه کشکک زانو ایجاد کنید. اطمینان حاصل کنید که باند خیلی سفت بسته و باعث درد اضافی نمی‌شود.
- بالا نگه‌داشتن زانو: تا جایی که ممکن است زانو را بالاتر از قلب قرار دهید.
تأثیر کفی طبی
استفاده از کفی طبی به کاهش سندرم درد پاتلوفمورال کمک می‌کند. کفی طبی به طراز و ثبات پا و مچ پا کمک می‌کند و فشار را از روی پا برمی‌دارد.
استفاده از زانوبند، بریس و نوار
انواع بریس زانو، حمایتگر قوس، زانوبند و نوار زانو در بازار وجود دارند که به درمان سندرم درد پاتلوفمورال کمک می‌کنند. استفاده از بریس زانو راه عالی برای تثبیت کشکک زانو، کاهش درد پاتلوفومورال و محافظت در برابر حرکاتی است که ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.
داروهای مجاز
داروهای ضدالتهابی غیر استروییدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش تورم، خشکی و درد سندرم پاتلوفومورال مناسب هستند. تمام دستورالعمل‌های روی برچسب را بخوانید و آن را دنبال کنید.
جلسات فیزیوتراپی
در جلسه فیزیوتراپی، پزشک بررسی می‌کند که آیا ضعف یا عدم تعادل اعضای بیمار و قدرت عضلات لگن و ران ممکن است باعث درد پاتلوفمورال شده باشد یا مشکل از مکان دیگری است. متخصص طب فیزیکی نشان می‌دهد که چگونه بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزانه را تنظیم کند و تمرینات منظم را انجام دهد تا درد پاتلوفمورال را کاهش دهد. تمرینات ویژه می‌توانند عضلاتی که زانو را پشتیبانی می‌کنند را تقویت کنند و هماهنگی اندام‌های کنترلی مانند چهار سر ران، همسترینگ و عضلات اطراف مفصل ران، به خصوص رگ‌های خونی را تقویت کنند.
ورزش‌های توصیه‌شده
انجام ورزش‌های خاص می‌تواند سندرم درد پاتلوفمورور را از بین ببرد و به بیمار کمک کند تا میزان حرکت، قدرت و استقامت را بهبود بخشد. تمرکز باید بر تقویت و کشش عضلات چهار سر باشد زیرا این عضلات تثبیت‌کننده اصلی کشکک زانو هستند. تمرینات همچنین ممکن است برای تقویت عضلات شکم و پایین کمر نیز توصیه شوند. یکی از تمریناتی که برای حل مشکل طراز و تعادل عضلات در اطراف زانو کمک می‌کند در ادامه توضیح داده‌شده است:
بالا بردن پاها در حالت صاف
برای انجام این تمرین فرد باید؛
- دراز بکشید. یک‌پا را با زاويه 90 درجه قرار دهید و پای دیگر را کاملاً بکشید و صاف کنید.
- عضله چهار سر ران پای صاف را منقبض کنید و آن را به زاویه 45 درجه برسانید.
- قبل از اینکه به‌آرامی آن را به زمین برگردانید، پا را در همان موقعیت بلند کنید و برای یک یا 2 ثانیه نگه‌دارید.
- برای 20 بار تکرار کنید و سپس پاها را عوض کنید. بیمار باید 2 یا 3 ست در روز انجام دهد.
جراحی و سایر روش‌ها
در صورتی که درمان‌های غیرجراحی نتیجه مطلوبی نداشته باشند، پزشک ممکن است موارد زیر را پیشنهاد دهد:
1. آرتروسکوپی: در این روش، پزشک از طریق یک برش کوچک، یک دستگاه باریک مانند مداد با لنز دوربین و نور (آرتروسکوپ) را وارد زانوی بیمار می‌کند. ابزار جراحی از طریق آرتروسکوپ منتقل می‌شود تا قسمت‌های آسیب‌دیده از غضروف برداشته شوند.
2. ترمیم مجدد: در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی زانو باشد تا زاویه زانو تغییر کند یا فشار روی غضروف را کاهش دهد.
چگونه از التهاب و درد کشکک زانو پیشگیری کنیم؟
برخی روش‌ها ممکن است به جلوگیری از درد زانو کمک کند. راه‌های زیر برای جلوگیری از این عارضه پیشنهاد می‌شوند:
- حفظ قدرت. عضلات چهار سر و مفصل ران قوی کمک می‌کنند تا در طول فعالیت زانو متعادل نگه داشته شود اما باید از انجام حرکت اسکات جلوگیری شود.
- درباره هم‌طرازی و تکنیک فکر کنید. در مورد انعطاف‌پذیری و تمرینات قدرتی برای ارتقاء تکنیک برای پریدن، دویدن و چرخش از پزشک بپرسید. تمرین دادن عضلات خارجی لگن و ران بسیار مهم است.
- کاهش وزن اضافی. اگر فرد دارای اضافه‌وزن است کاهش وزن فشار روی زانو را کاهش می‌دهد.
- گرم کردن. قبل از شروع ورزش یا تمرینات 5 دقیقه یا بیشتر فعالیت سبک را برای گرم کردن انجام دهید.
- حرکات کششی. انعطاف‌پذیری را با انجام تمرینات کششی ملایم ارتقاء دهید.
- افزایش تدریجی شدت تمرینات. از تغییر ناگهانی درشدت تمرینات اجتناب کنید.
- پوشیدن کفش مناسب. اطمینان حاصل کنید که کفش مناسب است و فشار را به‌خوبی جذب می‌کند. اگر فرد کف پای صاف دارد باید از کفی طبی مناسب استفاده کند.
