اعضای مختلفی از بدن زنان مانند رحم، مفاصل و رباط ها با افزایش وزن در دوره بارداری، تحت فشار قرار می گیرند و این مساله به زانودرد در بارداری و معمولا اولین سه ماهه بارداری منجر می شود. تغییرات هورمونی نیز نقشی اساسی در ایجاد زانودرد در بارداری ایفا می کند.
انواع زانودرد در بارداری
انواع مختلفی از زانودرد در میان زنان باردار رخ می دهد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ممکن است درد خفیف و پیوسته ای در زانویتان حس کنید که ناشی از وارد شدن آسیب به رباط ها و بافت نرم باشد. این درد زمانی که حرکت شدیدی با زانو انجام دهید، شدیدتر می شود.
- تجربه زانودرد در صورت ایستادن یا پپیاده روی برای مدت زمان طولانی که ممکن است منجر به درد مفصل هم بشود.
دلایل زانودرد در بارداری
دلایل مختلفی می تواند زانودرد در بارداری را به همراه داشته باشد؛ برای آشنایی با دلایل مختلف زانودرد در بارداری، مطالب زیر را با دقت بخوانید:
تغییرات هورمونی
هورمون هایی در سه ماهه سوم بارداری به منظور شل کردن رباط ها و تاندون های لگن و به منظور آماده سازی مادر برای زایمان ترشح می شود. این هورمون ها نه تنها رباط های ناحیه لگن را شل می کنند، بلکه رباط ها و تاندون های دیگر شامل بافت های نرم اطراف زانو را نیز شل می کنند. در این حالت ممکن است کشکک به درستی در جای خود قرار نگیرد و در نتیجه، گرفتگی زانو و زانودرد ایجاد شود.
کشیدگی عروق
بارداری می تواند منجر به ایجاد کشیدگی یا فشار بر عروق زانوها و پاها شود و زانودرد در بارداری را به همراه بیاورد.
افزایش وزن
بالارفتن وزن در دوره بارداری به عنوان شایع ترین دلیل زانودرد در بارداری شناخته می شود. این مساله بخصوص در بارداری اول می تواند باعث کشیدگی زانو شود که بدنتان به تحمل وزن زیاد دوره بارداری عادت ندارد.
ورزش زیاد
اگر در طول دوره بارداری زیاد ورزش کنید، می توانید باعث ایجاد زانودرد در بارداری شوید. تمریناتی مانند اسکوات برای بارداری می تواند مفید باشد اما همچنین می تواند باعث تضعیف زانو نیز شود. حتما بعد از انجام حرکت اسکوات، تمرینات تقویتی زانو را نیز انجام دهید.
آسیب به زانو
زانودرد در بعضی مواقع می تواند ناشی از بروز یک آسیب دیدگی مانند کشیدگی یا افتادن باشد و در نتیجه بروز تغییرات در بدن نباشد. با توجه به امکان بروز آسیب دیدگی شدید، اگر با زانودرد شدیدی در دوره بارداری مواجه هستید حتما بلافاصله با یک پزشک مشورت کنید.
ایستادن یا پیاده روی طولانی مدت
گاهی اوقات زانودرد در نتیجه ایستادن یا پیاده روی طولانی مدت در طول روز ایجاد می شود. زانوهای شما باید وزنتان را برای مدت زمانی طولانی تر تحمل کنند و بعد از مدتی حس نبض شدید و درد در زانوها ایجاد می شود.
کمبود کلسیم
کمبود کلسیم در استخوان ها نیز می توانند دلیلی برای زانودرد در بارداری باشد.
تغییر نقطه ثقل بدن
اگر در طول دوره بارداری تمرینات ورزشی زیادی انجام دهید، بدنتان مرکز ثقلش را تغییر می دهد و فشارها را بر زانو وارد می کند که این مساله می تواند زانودرد در بارداری را به همراه بیاورد.
مشکلات همراه با زانودرد بارداری
اگر زانودرد بارداری مورد معاینه و بررسی مرتب قرار نگیرد، می تواند در آینده منجر به ایجاد مشکلات دیگری شود. در ادامه به تعدادی از مشکلاتی که می تواند با زانودرد در بارداری همراه شود پرداخته می شود:
- اگر از زانودرد در بارداری رنج می برید، احتمالا بعدها مستعد بروز استئوآرتریت (بیماری مفصل دژنراتیو ناشی از سایش و پارگی غضروف اطراف زانو) خواهید بود. این بیماری منجر به سفتی و قفل شدگی مفصل زانو و درد شدید خواهد شد.
- وزن بیش از حد بر زانوها فشار وارد می کند و منجر به اعمال آسیب بر رباط ها و غضروف های حمایتی اطراف مفاصل می شود. این موضوع باعث سختی در پیاده روی، خم شدن و دویدن در طولانی مدت خواهد شد.
چگونگی مدیریت زانودرد در بارداری
در اینجا میخواهیم چند راه برای تسکین زانو درد در بارداری را به شما بگوییم:
- تمرین ورزشی: انجام تمارین ورزشی ملایم مانند پیاده روی آهسته یا شنا باعث می شود تا عضلات چهار سر زانو تقویت شوند و ساختار حمایتی برای زانو تشکیل شود و بدینوسیله از بروز زانودرد جلوگیری کند.
- به پاهایتان بیشتر استراحت دهید: سعی کنید زیاد پایتان را تحت کشیدگی قرار ندهید و با افزایش وزن در دوران بارداری بیشتر به پاهایتان استراحت دهید، چرا که این کار باعث کاهش زانو درد خواهد شد.
- کفش های مناسب بخرید: از کفش هایی استفاده کنید که کفی مناسب با قوس کف پا تان داشته باشد. این کفی ها مانند ضربه گیر هستند و از بروز زانو درد در بارداری در ماه‌های اول جلوگیری خواهند کرد.
- وزن بدنتان را کنترل کنید: سعی کنید تا حد امکان از افزایش وزن خود جلوگیری کنید، چراکه چاقی سریع به مفاصل تان آسیب می رساند. به طور متوسط می توانید ۱۵ تا ۲۵ پوند در دوره بارداری چاق شوید
- از بریس زانو استفاده کنید:
- زمانی که میخواهید پیاده روی یا فعالیت‌های مستمر و طولانی دیگر انجام دهید، از بریس زانویی استفاده کنید که در محل کشکک زانو سوراخ دارد. این بریس ها محافظ رباط ها و تاندون های شل شده اطراف زانو خواهند بود و به شما بر کنترل زانو درد در بارداری کمک میکند
- کمپرس های سرد و گرم: یک حمام آب گرم بگیرید یا یک پد گرمایشی روی زانوی خود بگذارید و سپس یک بسته یخ روی زانو قرار دهید. این درمان با جابجایی بسته گرم و سرد درد، تورم اطراف مفصل زانو را کاهش می دهد.
- ماساژ تراپی: انجام ماساژ به کاهش درد و سفتی مفصل، و همچنین بهبود دامنه حرکتی آن کمک میکند
- بهبود رژیم غذایی: از یک رژیم غذایی متناسب استفاده کنید که تمامی مواد مغذی ضروری را در خود بگنجاند. ویتامین دی مصرفی خود را افزایش دهید چرا که این ویتامین برای تسکین درد و سفت شدگی مفاصل مفید است.
- غذاهای سرشار از کلسیم مصرف کنید تا میزان کلسیم بدنتان را حفظ و متعادل کنید.
- غذاهای سرشار از امگا ۳ بیشتری مصرف کنید و به وعده های غذایی تان مکمل های گیاهی اضافه کنید. اما قبل از افزودن هر مولفه‌ای به رژیم غذاییتان، نظر پزشکتان را نیز جویا شوید
- خوب استراحت کنید: استراحت کافی به کاهش زانو درد و درد مفاصل کمک می کند
اگر اقدامات بالا کارگر نبود و دردتان بدتر شد باید برای اقدام های پزشکی مناسب به پزشک مراجعه کنید
درمان درد مفصل در بارداری
ایمن ترین داروی بدون نسخه که پزشکتان ممکن است برای شما تجویز کند، آستامینوفن است که به کاهش درد خفیف کمک می کند.
تنها از دوزهای پایین یا مطابق دستورالعمل پزشک استفاده کنید چرا که استفاده بیش از اندازه آسیب به کبد را به همراه می آورد. از مصرف کرمها یا پمادهای تسکین دهنده و آرام بخش که شامل متیل سالیسیلات است خودداری کنید، چراکه باعث ایجاد احساس سوزش روی پوست میشود.
درمان های خانگی برای زانو درد در بارداری
زانودرد شما موقتی است و بعد از زایمان فروکش خواهد کرد اما تا زمان زایمان چند درمان خانگی برای کاهش دردتان وجود دارد که در زیر به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:
- برای تقویت عضلات زانوهایتان ورزش کنید؛ بااینحال پیش از انجام هر تمرین ورزشی در دوران بارداری با پزشکتان شورت کنید.
- کفشهای دارای کفی مناسب بپوشید: کفی مناسب کفش به شکل ضربه گیر عمل میکند و همچنین از زانوهایتان محافظت می کند
- در زمان نشستن، چیزی زیر پایتان قرار دهید و آن را بالا بیاورید: با این کار بخشی از وزن از روی پایتان برداشته می شود و کاهش درد آنی را تجربه خواهید کرد.
- به دنبال خرید یک بریس زانو باشید: بریس، بخصوص اگر مشکل تورم زانو در بارداری را داشته باشید، می‌توانند محافظی برای رباط ها و تاندونهایتان باشد.
- مراقب وزن و عادات غذایی تان باشید: اضافه شدن وزن تا ۱۵ کیلوگرم در دوره بارداری نرمال محسوب میشود
- یک رژیم غذایی متناسب و خوب داشته باشید و از ریزه خواری زیاد خودداری کنید. برای کنترل وزنتان یک رژیم غذایی سالم داشته باشید، چرا که این موضوع یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری از بروز زانو درد در بارداری خواهد بود
- از پزشکتان بپرسید که آیا میتوانید از دوزهای پایین استامینوفن در دوره بارداری استفاده کنید یا خیر، چراکه تنها در صورت تجویز توسط پزشک می توانید از این دارو استفاده کنید.
- ماساژ تراپی می‌تواند به درد و سفتی مفصل کمک کند/
- برای تسکین درد مفاصل بخصوص در دست یا پا می توان از آتل استفاده کرد
چه زمانی با پزشک مشورت کنم؟
اگرچه زانو درد در بارداری نرمال است اما در صورتی که دردتان به شکل زیر در آمد باید با یک پزشک مشورت کنید:
- درد شدیدتر شود
- جلوی شما را برای انجام فعالیت های روزمره بگیرد
- منجر به ایجاد نشانه های دیگر شود
اما مطرح کردن آن با پزشک در ملاقات بعدی، حتی در صورتیکه دردتان شدید هم نباشد می تواند مسئله مناسبی باشد.
پیشگیری از زانو درد در بارداری
برای پیشگیری از زانو درد در بارداری کار زیادی نمی توانید انجام دهید، مگر آن که زانودرد ناشی از صدمه ای باشد که به زانو وارد شده باشد. با در نظر داشتن این مسئله به اقداماتی که می توانید انجام دهید تا زانو درد را کاهش دهید یا از آن جلوگیری کنید نگاهی بیاندازیم:
- برای کاهش درد مفاصل از بسته های سرد یا گرم استفاده کنیم
- از داروهای بدون نسخه استفاده کنید اما حتماً ابتدا با پزشکتان مشورت کنید. پزشک معمولاً استفاده از استامینوفن برای کاهش درد در دوره بارداری را مجاز می‌داند، مگر آنکه مشکل پزشکی دیگری داشته باشید
- بعضی مکمل های گیاهی برای پیشگیری از درد مفاصل مفید هستند اما در این زمینه نیز باید قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشکتان مشورت کنید
- غذاهای سرشار از اسید چرب امگا ۳ را برای پیشگیری از زانو درد در بارداری در رژیم غذاییتان بگنجانید
- مقدار کافی استراحت داشته باشید تابه زانو ها و دیگر مفاصل استراحت بدهید
سوالات متداول
سریع ترین راه برای کاهش زانو درد در بارداری چیست؟
سبک زندگی و درمان های خانگی:
- استراحت کنید: فعالیت های روزانه تان را به منظور کاهش تنش های مکرر وارد بر زانو، فراهم کردن فرصت مناسب برای بهبود آسیب دیدگی و کمک به پیشگیری از بروز آسیب های بیشتر کمتر کنید و به استراحت بپردازید.
- اعمال یخ: یخ درد و التهاب را کاهش می‌دهد
- گرما
- استفاده از بریس
- بالاتر قرار دادن پا در هنگام نشستن
کدام غذاها برای درمان زانودرد در بارداری توصیه می شوند؟
- اسیدهای چرب امگا ۳/ روغن ماهی: ماهی های آب سرد منبعی غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که ماده مغذی و ضروری برای سلامت انسان به شمار می رود
- دانه های روغنی
- خانواده کلم و گل کلم
- میوه های رنگی
- روغن زیتون
- عدس و لوبیا
- سیر و سبزیجات ریشه ای
- غلات
نشانه های بد زانودرد در سه ماهه دوم بارداری چیست؟
از جمله نشانه های بد زانودرد در بارداری می توان به فشار در ناحیه لگن و زیر شکم، درد خفیف در پایین کمر، گرفتگی عضلات شکمی با یا بدون حالت تهوع (ممکن است حسی شبیه به قاعدگی داشته باشید) و انقباض یا تنگ شدگی پیوسته رحم (بیش از ۴ انقباض در یک ساعت) اشاره کرد.
برای درمان درد مفصل زانو در بارداری چه کنیم؟
زانوها اضافه وزن بدن شما در دوره بارداری را حس می‌کنند. به منظور کاهش درد مفاصل در این شرایط استفاده از درمان سرد و گرم می تواند بسیار موثر باشد. میتوانید یک حمام آب داغ خوب داشته باشید یا یک بسته آب داغ یا پد گرمایشی الکتریکی را روی مفاصلی که درد دارند قرار دهید.
داروهای بدون نسخه برای زانو درد در بارداری چیست؟
ایمن ترین داروی مسکن درد در بارداری استامینوفن است. از کمترین دوز مصرفی مورد نیاز برای کاهش زانو درد استفاده کنید و از مصرف آسپرین و ایبوپروفن یا مترین و ادویل خودداری کنید. آسپرین باعث میشود که خون رقیق شود که در نتیجه می تواند مشکل در رشد کودک را به همراه بیاورد و برخی مطالعات نشان دادند که ایبوپروفن می تواند احتمال بروز مشکلات زمان زایمان یا زایمان زودرس را افزایش دهد. بهتر است قبل از مصرف داروهای بدون نسخه در دوره بارداری حتما با پزشکتان مشورت کنید.
