کیست بیکر زانو که ورم پشت زانو نیز نامیده می‌شود، کیستی پر از مایع است که باعث ایجاد انقباض و احساس تنگی پشت زانو می‌شود. درد وقتی که فرد به‌طور کامل زانو را جمع کند یا گسترش دهد یا زمانی که فعالیت می‌کند، شدیدتر می‌شود. کیست بیکر معمولاً به علت مشکل در مفصل زانو مانند آرتریت یا پارگی مینیسک اتفاق می‌افتد. هر دو حالت می‌توانند باعث تولید مایع بیش‌ازحد در زانو و نهایتاً منجر به کیست بیکر شود. اگرچه کیست بیکر ممکن است موجب تورم و ناراحتی زانو شود، درمان عامل اصلی مشکل احتمالاً باعث تسکین درد می‌شود. برای جلوگیری از کیست بیکر هیچ پیشگیری، به غیر از به حداقل رساندن بیماری‌های ریشه‌ای آرتروز وجود ندارد.
علل کیست بیکر
دو راه وجود دارد که ممکن است کیست بیکر شکل بگیرد:
کیست بیکر اولیه
کیست بیکر ممکن است در پشت مفصل زانوی سالم ایجاد شود. این نوع کیست، کیست بیکر اولیه نامیده می‌شود که معمولاً در جوانان و کودکان رشد می‌کند. تصور می‌شود که در زمان بروز این نوع از کیست بیکر، یک اتصال در بین مفصل زانو و بورس پوپلیتئال که در پشت آن قرارگرفته است، برقرار می‌شود. درواقع مایع سینوویال موجود در مفصل زانو از طریق کانالی که بین زانو و بورس پوپلیتئال برقرار می‌شود، از زانو به داخل بورس رفته و کیست بیکر را تشکیل می‌دهد.
کیست بیکر ثانویه
گاهی از اوقات کیست بیکر به خاطر بیماری یا مشکلاتی در زانو از قبیل آرتروز یا پارگی غضروف مینیسک که در داخل مفصل زانو قرارگرفته است، به وجود می‌آید. این نوع از عارضه کیست بیکر که نسبت به نوع اولیه آن شیوع بیشتری دارد، با عنوان کیست بیکر ثانویه شناخته می‌شود. در زمان بروز کیست بیکر ثانویه، بیماری زمینه‌ای که در مفصل زانو وجود دارد باعث تولید مقدار زیادی مایع سینوویال در داخل مفصل زانو می‌شود. درنتیجه، فشار موجود در داخل مفصل افزایش می‌یابد. این فشار موجب کشیدگی کپسول مفصلی می‌شود و درنتیجه آن، کپسول از پشت زانو بیرون می‌زند و یک کیست بیکر پُر از مایع سینوویال تشکیل می‌دهد.
نشانه‌های این بیماری چیست؟
در برخی موارد کیست بیکر هیچ دردی ایجاد نمی‌کند و بیمار ممکن است متوجه آن نشود اما علائم احتمالی بیمار ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم در پشت زانو و گاهی در پا
- زانودرد
- خشکی و ناتوانی در انعطاف کامل زانو
علائم ممکن است پس از فعالیت بیمار یا ایستادن طولانی‌مدت شدیدتر شود.
پزشکان چگونه این عارضه را تشخیص می‌دهند؟
کیست بیکر اغلب با معاینه فیزیکی دقیق توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. بااین‌حال، به دلیل اینکه برخی از علائم و نشانه‌های کیست بیکر با مشکلات جدی‌تر مانند لخته شدن خون، آنوریسم یا تومور مشابه است پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری غیرتهاجمی را انجام دهد، ازجمله:
- سونوگرافی
- اشعه ایکس
- ام آرآی
راه‌های درمان ورم پشت زانو چیست؟
گاهی اوقات کیست بیکر به‌خودی‌خود از بین می‌رود. بااین‌حال اگر کیست بزرگ شد و درد ایجاد کند پزشک ممکن است درمان‌های زیر را توصیه کند:
درمان دارویی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) گزینه‌ای برای درمان کیست بیکر هستند کهمی توانند به کاهش درد کمک کنند و همچنین ممکن است التهاب و تورم را محدود کند. داروهایی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، استامینوفن و آسپیرین می‌تواند به کاهش درد کمک کند. دستورالعمل دوز مصرفی روی بسته را دنبال کنید. بیش از دوز توصیه‌شده مصرف نکنید. در صورت پارگی کیست، مایع داخل کیست ممکن است به ساق پا نشت کند و باعث شدیدتر شدن درد شود. در این وضعیت ممکن است داروهای قوی‌تر موردنیاز باشد.
تزریق کورتیزون (استروئید)
تزریق کورتیزون گاهی پس از تخلیه مایع استفاده می‌شود تا درد و التهاب ناشی از کیست را کاهش دهد. البته این روش باعث جلوگیری از تشکیل مجدد کیست نخواهد شد.
یخ
یخ نیز ممکن است به کاهش تورم و درد کمک کند. یک بسته یخ را در یک کیسه پلاستیکی یا حوله قرار دهید. یخ را به‌طور مستقیم بر روی پوست قرار ندهید زیرا ممکن است باعث یخ‌زدگی شود. کیسه‌ای از نخود یخ‌زده نیز جایگزین مناسبی است. بسته یخ را برای 10 تا 30 دقیقه اعمال کنید. قرار دادن یخ کمتر از 10 دقیقه اثر کمی دارد و اگر بیش از 30 دقیقه گذاشته شود به پوست آسیب می‌رساند.
زانوبند
استفاده از زانوبند برای زانویی که مبتلابه کیست بیکر است باعث حمایت از زانو و محدود کردن حرکات زانو می‌شود استفاده از زانوبند به‌خصوص برای افرادی توصیه می‌شود که جراحی انجام داده‌اند. زانوبند باید تنگ باشد و به زانو بچسبد اما اگر بیش‌ازحد تنگ باشد باعث احساس خارش، تورم یا بی‌حسی پا در قسمت زیر زانو می‌شود.
عصا
ممکن است لازم باشد از عصای مخصوص استفاده کنید تا علائم کیست بیکر را کاهش دهید. عصا کمک می‌کند تا هنگام راه رفتن بیمار فشار روی پاها کاهش یابد.
پی آر پی
تزریق پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاکت) باعث غلظت سلول‌های پلاکتی در ناحیه کیست بیکر زانو می‌شود و باعث می‌شود التهاب موضعی درمان شود. این تزریق‌ها با چرخاندن خون بیمار در یک سانتریفیوژ تهیه می‌شود که پلاکت‌ها را از بقیه خون جدا می‌کند. این پلاسما غنی از پلاکت است و در محل درد تزریق می‌شود که روند بهبود طبیعی بدن را تحریک می‌کند.
ماساژ
ماساژ درمانی نیز در افرادی که دارای کیست بیکر هستند استفاده می‌شود. با تمرکز بر علل زمینه‌ای بیماری، تورم و ناراحتی کیست بیکر به‌طور معمول می‌تواند از بین برود.
تحریک عصبی الکتریکی پوستی
تحریک عصبی الکتریکی پوستی نیز می‌تواند برای درمان کیست بیکر استفاده شود. تحریک عصبی با ایجاد جریان تحریک‌کننده در سراسر پوست و به منطقه آسیب‌دیده باعث عضله سازی و کاهش التهاب می‌شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی راه دیگری برای درمان کیست بیکر زانو است. فیزیوتراپی ممکن است شامل فشرده‌سازی برای کاهش التهاب باشد. از بیمار خواسته می‌شود تا طیف وسیعی از تمرینات حرکتی را انجام دهد. فیزیوتراپی دامنه حرکت مفصل و انعطاف‌پذیری آن را افزایش می‌دهد. با بهبود شرایط بیمار، پزشک ممکن است راه‌های تقویت عضلات اطراف زانو را پیشنهاد دهد. هرچه عضلات بیمار قوی‌تر باشد فشار ایجادشده روی زانو کمتر است.
ورزش
ورزش زانو می‌تواند در بهبود کیست و قدرت زانو کمک کند. بیمار می‌تواند این تمرین را انجام دهد:
بالا بردن پا به حالت خمیده کمک می‌کند تا قسمت داخلی ران بیمار، که اغلب ضعیف‌تر از ران بیرونی است و باعث عدم تعادل زانو می‌شود، تقویت شود. برای انجام این تمرین بر روی یک صندلی بنشینید. یک‌پا را در مقابل بدن صاف کنید و این موقعیت را برای یک دقیقه نگه دارید. سپس زانو را در زاویه 45 درجه قرار دهید و 30 ثانیه نگه دارید. پس‌ازآن پای خمیده را از روی زمین بردارید و به مدت یک دقیقه بمانید. حرکت را تا چهار بار تکرار کنید.
کشیدن آب زانو
پزشک ممکن است برای درمان کیست زانو، آب مفصل زانو را با سوزن بکشد. این روش اغلب تحت هدایت اولتراسوند انجام می‌شود.
جراحی
پزشکان سعی می‌کنند تا جای ممکن علت اصلی و زمینه‌ای کیست را درمان کنند. اگر پزشک تعیین کند که پارگی مینیسک باعث تولید بیش‌ازحد مایع سینوویال می‌شود، ممکن است عمل جراحی برای برداشتن یا ترمیم غضروف پاره شده توصیه شود.
کیست بیکری که همراه با آرتروز باشد معمولاً با درمان‌های مربوط به آرتریت بهبود می‌یابد. جراحی به‌ندرت موردنیاز است.
